Kış aylarının gelmesiyle birlikte sık öksüren çocuklar görülmeye başlar. Doktorlar da sıklıkla bronşit kelimesi kullanırlar. Bazen alerjik bronşit bazen bronşit teşhisi koyarlar. Çocuklarda bronşitin ne olduğunu çoğumuz bilmeyiz. Bu nedenle bronşitin ne olduğunu bilmemiz gerekir. Çocuklarda bronşit tanımı, akciğerlere hava taşıyan bronş tüplerinin içinin iltihaplanmasıdır. Bronşitli çocuklar sıklıkla renkli balgam çıkarırlar ve sıklıkla öksürük şikayeti olur.

Bronşit akut bronşit ve kronik bronşit olarak ikiye ayrılır. 

Akut bronşit sıklıkla soğuk algınlığı veya diğer akciğer enfeksiyonları sonrası gelişir. Akut bronşit daha sık görülmektedir.
Kronik bronşit ise çok ciddi bir durumdur ve bronş tüplerinin devamlı olan hasarı veya iltihabıdır. Genellikle yetişkinlerde görülür ve sigara içmeye bağlıdır. Kronik bronşit kronik obstruktif akciğer hastalıklarından bir durumdur.

Akut bronşit genellikle bir hafta içinde düzelir. Ancak akut bronşit sık tekrarlarsa kronik bronşit gelişebilir. Ayrıca altta yatan astım gibi bir durum olup olmadığı incelenmesi gerekir.

Çünkü kronik bronşitin neden çok farklı olabilir. Yetişkinlerde kronik bronşit sıklıkla sigaraya bağlı gelişmesine rağmen çocuklarda çok farklı nedenleri olabilmektedir. Ayrıntılı incelenmesi gerekmektedir.

Bronşit Belirtileri

Hem akut hem de kronik bronşit belirtileri şunlardır:

  • Öksürük,
  • Balgam (Balgam beyaz, renkli ve nadiren de kanlı olabilir),
  • Nefes sıkışması,
  • Göğüs ağrısı,
  • Yorgunluk.

Eğer akut bronşit varsa bronşlardaki iltihapların düzelmesinden birkaç hafta sonra öksürük devam edebilir.
Kronik bronşit en az 3 ay devam eden öksürük şikayetinin üst üste 2 yıl tekrarlaması olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımlama yetişkin hastalar için yapılmaktadır.
Eğer kronik bronşitin belirtileri başlar veya kötüleşirse kronik bronşitin üstüne akut bronşitin eklendiği düşünülmelidir.

Ne zaman bir doktor görmelidir?

Öksürük belirtisi:

  • 3 haftadan uzun sürüyorsa,
  • Uykudan uyandırıyorsa,
  • 38 dereceden yüksek ateş oluyorsa,
  • Renkli balgam,
  • Kanlı balgam,
  • Nefes sıkışması veya akciğerde hırıltı ile birlikte ise mutlaka bir doktor görmelidir.

Bronşit Nedenleri

Akut bronşit nedenleri genellikle virüslerdir. Sıklıkla gribal enfeksiyon etkeni olan influenza virüs tarafından gelişmektedir.

Antibiyotikler virüsleri öldürmez. Bu nedenle de bronşit tedavisinde antibiyotik kullanılmaz.

Kronik bronşit sıklıkla yetişkinlerde görülmektedir. Yetişkinlerde bronşitin en sık nedeni sigaradır. Sigara dışında hava kirliliği, toksik gazlar ve iş ortamları kronik bronşitin gelişmesine katkıda bulunabilir.

Klimalar da bronşlarda hasara neden olup bronşite neden olabilmektedir. Bu nedenle klima altında uzun süre kalmamak gerekir.

Bronşit Risk Faktörleri

Bronşit gelişmesi için risk faktörleri denilince;

  • Sigara içmek: Sigara içmek veya sigara içilen ortamda bulunmak, sigara içen kişilerle aynı evde yaşamak bronşit gelişmesini artıran en önemli nedendir. Bu nedenle çocuğu olan ailelerin mutlaka sigarayı bırakması gerekir. Aksi taktirde ilerde bronşit gelişmesine hazır olmak gerekir.
  • Düşük direnç: Gribal enfeksiyonlar ve diğer birçok kronik rahatsızlıklar (Örneğin immun yetmezlikler) vücut direncini düşürmektedir. Ayrıca ileri yaş ve çok küçük çocuklar da enfeksiyonlara karşı eğilimlidir.
  • Reflü: Ciddi reflü boğaza kadar gelen asidik mide sıvısı bronşlara da zarar verebilir.

Bronşitin Zararları

Bronşitin tek bir sefer olmuşsa genellikle endişe yaratmaz. Ancak bazı kişilerde pnömoniye neden olabilir. Ancak bronşit sık sık oluşursa akciğerlerde hasar yaparak kronik obstruktif akciğer hastalığına neden olabilir.

Çocuk Alerji ve Göğüs Hastalıkları Uzmanından Randevu Zamanı

Genellikle çocuk doktorları veya aile hekimleri tek bronşit atağında hastalarını çocuk alerji ve göğüs hastalıkları uzmanına yönlendirmezler. Ancak tekrarlayan bronşit ataklarında altta yatan astım ve diğer bronşit nedenlerin araştırması için çocuk alerji ve göğüs hastalıkları uzmanlarına hastalarını yönlendirirler.

Ne yapmalısınız?

Çocuk Alerji ve Göğüs Hastalıkları Uzmanından randevu almadan önce aşağıdaki listedeki soruları cevaplayabilirsiniz. 

  • Son zamanlarda çocuğunuz grip veya soğuk algınlığı oldu mu?
  • Şimdiye kadar hiç pnömoni oldu mu?
  • Şimdiye kadar çocuğunuzun önemli bir sağlık sorunu oldu mu?
  • Çocuğunuz akciğerleri irrite eden bir maruziyete kaldı mı?

Eğer daha önce bir doktor tarafından muayene edilmişseniz randevunuza gelirken mutlaka yapılan testler ve varsa çekilmiş röntgenlerinizi de yanınızda getirmeyi unutmayınız.

İlaç kullanıyorsanız ilaçları ve ilaçları kullanmak için hazne gibi aparatlar varsa onları da getirmeniz ilaçları nasıl kullandığınızın doktor tarafından görülmesi için önemlidir.

Doktorunuz size bu hastalıkla ilgili soracağı muhtemel sorular şunlardır;

  • Bu şikayetleriniz ne zaman başladı?
  • Bu şikayetleriniz devamlı mı yoksa arada sırada mı oluyor?
  • Şimdiye kadar 3 haftadan daha uzun süren bronşit atağı oldu mu?
  • Şikayetleriniz uykunuzu ve ders başarısını etkiliyor mu?
  • Sprey şeklinde nefes yoluyla alınan ilaç kullanıyor musunuz?
  • Çocuğunuz egzersiz yapıyor mu? ve egzersiz yaparken zorlanıyor mu?, nefes sıkışması oluyor mu?
  • Yıllık grip aşısı oluyor mu?
  • Pnömoniye karşı aşı yapıldı mı? Yapıldı ise ne zaman yapıldı?

Çocuklarda Bronşit için Testler ve Teşhis

Hastalığınızın ilk birkaç günü içinde bronşitin belirtilerini soğuk algınlığı belirtilerinden ayırmak zordur. Doktorunuz çocuğunuzu muayene eder ve stetoskopla çocuğunuzun akciğerlerini dinler. Doktorunuz akciğerde zatürre veya önemli bir durumdan şüphelenirse bazı testler isteyebilir.

  • Akciğer Röntgeni: Akciğer dinleme bulguları zatürre veya başka öneli bir hastalığı düşündürüyorsa akciğer röntgenin  akciğerlerin durumu hakkında doktora yardımcı olur. Eğer çocuğunuz sigara içilen bir ortamda ise röntgen önemlidir.
  • Balgam testi: Balgam akciğerlerden gelen mukustur. Doktorunuz balgamdan şüpheleniyorsa öksürterek balgam kültürü yapılır. Antibiotik gerekliliği bakımından balgam kültürü yapılabilir. Balgam testi ayrıca alerji belirtisi için de test edilebilir.
  • Akciğer fonksiyon testi: Akciğer fonksiyon testi sipirometri diye adlandırılan cihaza üflenerek yapılan bir testtir. 5-6 yaşından büyük çocuklara yapılabilir. Bu testler akciğerden bir saniyede çıkabilen hava miktarı ve akciğer fonksiyonları ölçülmektedir. Astım ve amfizem teşhisinde önemli bilgiler vermektedir.

Bronşit Tedavisi ve İlaçları

Akut bronşit herhangi bir tedavi uygulamadan 2 hafta içinde düzelmektedir. Bazı durumlarda doktorunuz bazı ilaçlar önerebilir.

  • Antibiotikler: Bronşit genellikle virüslerle olur. Bu nedenle antibiyotiğin faydası olmadığı için tavsiye edilmez. Bununla birlikte doktorunuz bakteriyel mikroptan şüpheleniyorsa antibiotik verebilir.
  • Öksürük şurupları: Öksürük şurupları akciğerlerde biriken balgamın dışarı çıkmasını engelledikleri için çok tavsiye edilmez. Öksürmek balgam çıkarmak için faydalıdır. Ancak öksürük gece uykunuzu bozuyorsa öksürük şurupları kısa süreli verilebilir.
  • Diğer İlaçlar: Eğer alerji, astım veya reflü gibi sorunlar varsa bu sorunlara yönelik doktorunuz ilaçlar verebilir.

Tedaviler

Eğer çocuğunuzda kronik bronşit varsa akciğer fonksiyonlarını artırmak için solunum eksersiz tedavileri gündeme gelebilir. Kronik bronşit nedenine göre tedavi modeli değişebilir.

Bronşit için Hayat Stili ve Evde Kullanılan Cihazlar

Şu önlemler çocuğunuzun rahat etmesini sağlayabilir; 

  • Akciğer irritasyonundan kaçınmak: Evde, balkonda ve mutfakta sigara içilmemesi çok önemlidir. Üzerinize sinen kokular da çocuğunuzu etkileyebilir. Evde temizlik yapılırken çocuğunuz diğer odada kalması önemlidir.
  • Nemlendirici kullanımı: Çocuklarda nemlendiriciler çok tavsiye edilmez. Çünkü çocuklarda astım sık görülen bir hastalık olduğu için ve buhar oluşturmak ev tozu akarlarının çoğalmasına neden olduğu için tavsiye edilmez.
  • Maske kullanımı: Dışarısı çok soğuksa veya hava kirliyse dışarı çıkarken maske takılması faydalı olabilir.

Bronşit için Önlemler

Bronşit riskini azaltmak için şu önlemler alınabilir;

Sigara içilmesinin engellenmesi: Evde oda içinde, balkonda ve mutfakta sigara içilmemelidir. Üzerine sinen kokular çocuğu etkiler. Çocuklarımızı seviyorsak onlar için fedakarlık yapmamız gerekir. Eve gelindiği zaman önce duş alınmalı ve kıyafetler değiştirilmelidir. Dişler fırçalanmalıdır. Bu şekilde sigara kokusundan arındıktan sora çocukları sevmeliyiz.

  • Grip aşısı: Özellikle kreşe giden çocukların, astımı olan çocukların, sık bronşit olan çocukların mutlaka grip aşısını eylül-ekim veya kasım aylarında yılda bir kez yaptırmaları tavsiye edilir.
  • Pnömoni aşısı: Ayrıca astım veya kronik bronşit varsa zatürre aşısı da yapılması  iyi olur.
  • Ellerin Yıkanması: Ellerin düzenli yıkanması grip ve bakteriyel enfeksiyonların bulaşmasını azaltacaktır.