Baklagil Alerjisi

Son yıllarda alerjik hastalıkların görülme sıklığı önemli ölçüde artmıştır ve bu artışta besin alerjileri önemli bir rol oynamaktadır. Besin alerjileri, bir yiyeceğe karşı istenmeyen reaksiyonlardır. Bu tür alerjiler bağışıklık sisteminin yabancı olarak algılanan bir veya daha fazla besin proteinine karşı tepki vermesiyle ortaya çıkar. Alerjik yanıtlar kişiden kişiye değişir ve bir protein bir kişide alerjik olabilirken diğer kişiyi hiç etkilemeyebilir. Besin alerjisinde en sık rastlanan alerjilerinden biride baklagil alerjisi dir.

Sekiz besin grubu, besin alerjilerinin % 90’ından fazlasını oluşturur (fıstık, soya fasulyesi, inek sütü, tavuk yumurtası, balık, kabuklu deniz ürünleri, buğday ve ağaç yemişleri).

Fıstık, ağaç yemişleri, balık ve kabuklu deniz ürünleri çoğunlukla ciddi anafilaktik reaksiyonlardan sorumludur. Gıda kaynaklı anafilaksi yılda 3/100.000 bireyde bildirilmektedir.

Baklagiller Nedir?

Baklagiller yüksek protein içeriği, değişken miktarda lipit ve vitamin varlığı nedeniyle dünya çapında sık tercih edilen besin kaynaklarıdır. Ayrıca sağlık otoriteleri tarafından temel gıda olarak önerilmektedir. Ne yazık ki, baklagillerin yüksek tüketimi, bireylerdeki artan hassasiyetin gelişmesinden sorumlu olabilir.

Bezelye, fasulye, mercimek, acı bakla, mesquite, keçiboynuzu, soya, kırmızı nohut, maş fasulyesi, kırmızı barbunya, nohut ve yer fıstığı sık tüketilen baklagillerdir. Ancak bu baklagillerin Akdeniz ve Asya ülkelerinde IgE aracılı alerji reaksiyonlarının kaynağı olduğu da bildirilmektedir.

Farklı baklagillerdeki protein, karbonhidrat ve yağ içeriği

Bakliyat Protein (g) Karbonhidrat (g) Yağ (g)
Soya fasulyesi 43,2 20,9 19.5
Yer fıstığı 25.3 26.1 40.1
Mercimek 25.1 59 0,7
Börülce 24.1 54.5 1
Siyah nohut 24 59,6 1.4
Mung fasulyesi 24 56,7 1.3
Bezelye 19,7 56.5 1.1
Nohut 17.1 60.9 5.3

Fıstık alerjisi İngiltere, Fransa, İsviçre ve Kuzey Amerika’da yaygınken, soya fasulyesi alerjisi prevalansı Japonya’da daha yüksektir.

Bilinen başka bir alerjen olan acı bakla, Akdeniz ülkelerinde eski zamanlardan beri yoğun bir şekilde yetiştirilmekte ve tüketilmektedir. Acı bakla (Lupin) “riskli alerjenler” kategorisinde dokuzuncu sırada yer almaktadır. Akdeniz bölgesindeki 1.160 hastanın yakın tarihli bir çalışmasında, atopik hastalar arasında %4.1, Avrupa’nın kuzeyinde, klinik olarak gıda alerjisi olduğundan şüphelenilen 1.522 hastayı içeren bir çalışmada, %1.6 lupin duyarlılaşma oranı bildirilmiştir. Fransa ve Belçika’da yer fıstığına çapraz duyarlılık olarak lupin alerjisi sık olarak bildirilmiştir.

Siyah nohut (Phaseolus mungo) Hindistan, Sri Lanka, Tayland ve Endonezya’da yoğun bir şekilde tüketilmektedir ve alerjik durumun provoke edilmesi için güçlü bir duyarlılaştırıcı ajandır.

Nohut, kırmızı nohut ve maş fasulyesi, Hint nüfusu için önemli gıda alerjenlerine sahip olan ürünlerdir. Mercimek ve nohutun, özellikle pediyatrik hastalarda IgE aracılı aşırı duyarlılık reaksiyonlarına neden olduğu bildirilmiştir.

Alerjik durumun ülkeden ülkeye değişimi kültürel ve diyetsel alışkanlıklar nedeniyle değişiklik gösterir. Bir mahsulün tüketiminin artması o mahsule karşı duyarlılığa neden olabilir.

Gıda Alerjisi Mekanizması

Gıda kaynaklı alerjenik reaksiyonlar iki gruba ayrılabilir. Bağışıklık reaksiyonunun tipine göre gruplanır;

  • İmmünoglobulin E (IgE) aracılı semptomlar
  • IgE aracılı olmayan gastrointestinal semptomlar

Gıda alerjisinin gelişmesinde, küçük bebeklerde mide suyunun sekresyonunun azalması ve proton pompası inhibitörlerinin kullanımının önemli bir rol oynadığından şüphelenilmektedir.

IgE aracılı olmayan reaksiyonlar, hücre aracılı alerjik reaksiyonlardır; 6-8 saat içinde yavaşça gelişir, yiyeceklerin alınmasından yaklaşık 48 saat sonra zirveye ulaşır. Mekanizmaları da içeren IgE aracılı olmayan reaksiyonlar esas olarak T hücresi aracılı enflamasyondan kaynaklanan eozinofil tarafından yönlendirilir.

IgE aracılı gıda alerjisi, alerjenlerin duyarlılaşma modeli temelinde ikiye ayrılabilir:

(a) Sınıf 1 gıda alerjenleri mide sıvısında stabildir ve gastrointestinal sistem yoluyla hassasiyete neden olur. Baklagil alerjenleri bu kategoriye girer.

(b) Sınıf 2 gıda alerjenleri sıcağa duyarlıdır ve mide sindirimine duyarlıdır, bu nedenle oral yolla duyarlılaşma meydana gelmez. IgE çapraz reaktivitesi sayesinde, inhalasyon alerjenleri, örneğin polenine bağlı gıda alerjileri nedeniyle zaten hassaslaşmış bir kişide alerjenik cevaba neden olurlar.

Alerji Tanı Yöntemleri

Deri prick testi, gıdaya özgü IgE, oral gıda yüklemesi, atopi yama testi, bazofil aktivasyon testi ve gıdaya özgü IgG alerjenik durumun teşhisi için yaygın olarak kullanılan birkaç yöntemdir.

Deri-Prick Testi (DPT)  

Skin prick testi, şüpheli gıda alerjisinin klinik teşhisi için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir ve duyarlı bireylerde belirli proteine karşı ​​IgE duyarlılığını gösterir. Mast hücrelerinde alerjene özgü IgE varlığı, cilde alerjen ekstraktının uygulanmasından sonra oluşan cevap ile belirlenir.

Hızlı ve oldukça hassas bir yöntem olmasına rağmen, diğer teşhis yöntemlerine kıyasla çok sayıda yanlış pozitif sonuç verebilir. Bazı durumlarda, DPT sırasında anafilaksi bildirilmiştir, bu nedenle bu test mutlaka alerji doktoru gözetiminde uygulanmalıdır.

Gıdaya Özgü IgE

Alerjene özgü IgE seviyesindeki artış, alerjenik reaksiyon için ayırt edici özelliktir. IgE antikorunun varlığı enzim allergosorbent testi, ELISA ve immünoblotlama gibi birçok serolojik testle kolayca ölçülebilir.

Oral Gıda Yüklemesi

Gıda alerjisi tanısında altın standart yöntemdir. Oral gıda yükleme testi, IgE aracılı olduğu kadar IgE aracılı olmayan alerjik yanıt için de kullanılır. Oral gıda yüklemesi, IgE aracılı olmayan alerjilerin tanısında da sıklıkla kullanılır. Test süresi genellikle 4 ila 8 saattir.

Atopi Yama Testi

Bu test, geç faz immünolojik reaksiyonların meydana geldiği gecikmiş tip aşırı duyarlılık reaksiyonu IV prensibine dayanmaktadır. Yanıt, hücre aracılı olmasından dolayı oral gıda zorluklarına geciken yanıtları belirlemek için yararlıdır. DPT’den daha maliyetli ve zaman alıcıdır.

Bazofil Aktivasyon Testi

Hücresel bazofil aktivasyon testi şu anda histamin salınmasına ve CD63 antijeninin dış yüzeyde ekspresyonuna dayanan teşhis testidir.

Gıdaya Özgü IgG Testleri

Spesifik IgG antikorlarının ve bunların alt sınıflarının titresi, alerjenin kesilmesinden sonra düşer. Bu yöntem esas olarak spesifik IgG veya IgG4 seviyelerini tahmin eder. Ne yazık ki bu test güvenilir sonuç eksikliği olduğu için gıda alerjisinde tanı değerine sahip değildir.

Baklagil Alerjisi Belirtileri

Baklagil tüketimi, diğer besin alerjisi belirtilerine benzerdir. Baklagiller, hassasiyeti olan kişilerde ciddi anafilaktik reaksiyonlara yol açan, yaşamı tehdit eden ciddi belirtilere neden olabilir. Bu nedenle, oral alerji sendromu, anjiyoödem, ürtiker, rinit ve astımdan anafilaksiye, aşırı ve nadir vakalarda ölüme kadar gidebilir. Bazı baklagiller buhar, toz veya un solunması, rinit, astım ve aşırı duyarlılık pnömonisi gibi solunum problemleri yaratma yeteneğine sahiptir.

Baklagillerden Elde Edilen Alerjenlerin Sınıflandırılması

Baklagil alerjenlerinin çoğu;

  1. Depolama proteinleri

  • Prolamin
  • Kupinler
  1. Patogenezle ilişkili proteinler
  2. Profilinleri

 (a) Yerfıstığı (Arachis hypogaea) Alerjenleri

Çeşitli baklagiller arasında yer fıstığına bağlı alerji en yaygın olanıdır. Şiddetli fıstık alerjisi olan bireyler ömür boyu sorun yaşamaktadır ve hatta fıstığa alerjik bireylerin çoğunda alerjik reaksiyonları tetiklemek için az miktarda yer fıstığı yeterlidir.

ABD ve AB popülasyonlarında yer fıstığı alerjisinin şiddeti ve toplam popülasyonun% 0.6 ila% 1’ini etkilediği bulunmuştur. Yer fıstığı alerjenlerinin çoğu tohum depolama proteinleridir. Fıstık proteininden çeşitli gruplar tarafından birçok alerjen tespit edilmiştir.

(b) Soya Fasulyesi Alerjenleri

Popüler olarak bilinen soya fasulyesi, yüksek protein içeriği nedeniyle dünya çapında yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, çeşitli farmasötik ve endüstriyel uygulamaların bir bileşenine ek olarak, formüle edilmiş gıdalar, et / kümes hayvanları ürünleri, unlu mamuller ve pastane ürünleri, süt ürünleri ve yenilebilir ürünlerde de kullanılır.

Soya alerjisi genel popülasyonda % 0.3-0.4’lük bir yaygınlık oranında bulunmuştur.

Hassas çocukların % 6’sı soya alerjisinden etkilenmektedir. Bilinen soya alerjenlerinin adı Gly m1, Gly m2, Gly m3, Gly m4, Gly m Bd28K, Gly m Bd30K, Gly m Lektin, Gly mBd 60K, Gly m glisinin G1, Gly m glisinin G2, Gly m glisinin G4, ve Gly m TI.

(c) Mercimek (Lens culinaris) Alerjenleri

Leguminosae ailesinin bir diğer önemli üyesi olan mercimek, özellikle pediatrik hastalardaki immünoglobulin IgE aracılı aşırı duyarlılık reaksiyonlarıyla ilişkili en sık görülen gıdalar arasındadır. Mercimek tohumlarının kaynatılması, ELISA inhibisyon deneyleri ve immünoblotlamanın gösterdiği gibi immünoreaktiviteyi etkilememiştir.

(d) Lupin (Lupinus angustifolius) Alerjenler

Lupin esas olarak gıda ürünlerinde lupin unu, lupin makarna ve diyet lifi şeklinde kullanılır. Lupin alerjisi, baklagil ailesinin başka bir üyesine, özellikle de yer fıstığına alerjisi olan kişilerde çapraz reaktivite ile ortaya çıkabilir. Yerfıstığı ve lupin alerjisi arasında anlamlı çapraz reaktivite bulunmuştur. Ayrıca, lupin ununun solunması alerjik duyarlılığa neden olabilir. Bunun mesleki astıma yol açtığı bulunmuştur.

(e) Bezelye (Pisum sativum) Alerjenleri

Bezelyenin tüketilmesiyle ortaya çıkan alerjik reaksiyonlar yaygındır. Bu besinin alerjenik potansiyeli, mercimek ve nohutla çapraz reaktivitesi nedeniyle artmaktadır. Bezelye alerjisi olan hastaların çoğu mercimeğe karşı da duyarlıdır.

(f) Nohut (Cicer arietinum) Alerjenleri

Garbanzo fasulyesi olarak da bilinen nohut, özellikle gelişmekte olan ülkelerde ve Akdeniz ülkelerinde önemli bir protein, karbonhidrat, B grubu vitaminleri ve bazı mineraller kaynağıdır.

Nohut ve Mercimek, çocuklarda baklagillere karşı alerjik reaksiyonların sık nedenidir ve ikisi arasında çapraz reaktivite vardır. Ayrıca nohut ile maruziyetin yanı sıra mercimek, bezelye gibi diğer baklagil alerjisi reaksiyonlara da neden olabileceği bildirilmektedir. Pişirilen baklagillerin buharlarına maruz kalan bireylerde astım geliştiği bulunmuştur. Nohutta çok sayıda IgE bağlayıcı protein vardır.

(g) Yeşil Fasulye (Phaseolus vulgaris) Alerjenleri

Yeşil fasulye yaygın olarak Balmumu fasulyesi, Fransız fasulyesi veya kuru fasulye olarak bilinir. Çiftliklerde bu bitkinin yaprakları ile oluşan mesleki kontakt dermatit vakaları bildirilmiştir.

(h) Maş Fasulyesi Alerjenleri

Maş fasulyesi, Pakistan, Bangladeş, Sri Lanka, Tayland, Laos, Kamboçya, Vietnam, Endonezya, Malezya, Çin ve Formosa dahil olmak üzere Asya’da yaygın olarak yetiştirilmekte ve tüketilmektedir. Maş fasulyesi yaklaşık % 24 protein içerir, tahılların neredeyse üç katıdır. Yüksek tüketimi, duyarlı bireylerde alerjenik proteinlere karşı duyarlılık riskini artırabilir.

Farklı Baklagil Alerjisi Arasında Çapraz Reaktivite

Baklagiller arasındaki çapraz reaktivite vardır, çünkü baklagiller yapısal olarak homolog proteinlere sahiptir ve ortak epitopları paylaşır.

Mercimek, nohut ve fasulye ile çapraz reaktiviteye sahiptir ve bezelye, soya fasulyesi, beyaz fasulye, fıstık, mercimek, rezene, guar zamkı, keçiboynuzu, kitre, nohut ve meyankökü arasında da çapraz reaktivite olabilir.

Bilinen diğer Alerjenlerle Çapraz Reaktivite

İlgisiz alerjen türleri arasında çapraz reaktivite olabilir. İlginç bir şekilde, baklagiller ve polen arasında çapraz bir reaktivite vardır. Soya alerjenleri huş ağacı poleni alerjenleri ile çapraz reaktiviteye sahiptir. Ayrıca soya fasulyesinin patatesle çapraz reaktivite gösterebilir.

Kaynak: https://drahmetakcay.com/baklagil-alerjisi/