Hava yollarında (bronş, akciğer içindeki hava keselerinin) çeşitli nedenlerle inflamasyon denilen olaylarla koruyucu mukoza tabakasında hasar gelişir ve gözenekler oluşmaktadır. Bu hasarlanmayla hava yollarında aşırı bir hassasiyet gelişmesi sonucu sık sık öksürük, hırıltı, nefes daralması şikayetlerinin ortaya çıkmasıyla sonuçlanan duruma astım, alerjik bronşit veya spastik bronşit de denilmektedir.
Astımın başka isimleri var mıdır?
Astım kelimesini bazı doktorlar kullanmaktan kaçınmaktadır. Bu nedenle astım yerine spastik bronşit, alerjik bronşit, kronik bronşit kelimelerini kullanmaktadırlar. Aslında hepsi aynı anlama gelmektedir.
Astımın Sıklığı Nedir?
Çocuklarda görülme sıklığı %10-20 civarındadır. İstanbul’da yapılan çalışmada her 7 çocuktan birinde astım vardır.
Astım belirtileri nelerdir?
Sık tekrarlayan öksürük, hışıltı (hırıltı) ve nefes sıkışması astımın en önemli belirtileridir. Oyun oynadıktan sonra, koştuktan sonra, egzersiz yaptıktan sonra nefes sıkışması, hışıltı veya öksürük olması da astımın önemli bir belirtisidir.
Astımlı çocukların akciğerleri çok hassas olduğu için çok sık hasta olmakta ve sıklıkla gereksiz antibiyotik kullanmaktadırlar.
Astımda görülen öksürüğün özellikleri nelerdir?
Öksürüğün özellikle uyuduktan 1-2 saat sonra veya sabaha doğru olması,
Öksürük veya hışıltı nedeniyle gece uyanma olması,
Oyun oynadıktan veya egzersiz yaptıktan sonra öksürüğün artması,
Balgamın çok zor çıktığı öksürüğün olması,
astımda görülen öksürüğün özellikleridir.
Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri çocuğunuzda mevcutsa astım hastalığında şüphelenilmelidir:
Çocuğunuzun göğsünde özellikle nefes verme sırasında hırıltı (hışıltı) sesi duyulması,
Sık sık öksürük olması ve bu öksürüğün özellikle geceleri artması, gece öksürükten uyanmanın olması,
Tekrarlayan hırıltı (hışıltı),
Sık sık nefes sıkışıklığı olması,
Öksürüklerin özellikle bazı mevsimlerde kötüleşmesi,
Egzersizle, oyun oynadığı veya terlediği zaman öksürük, hırıltı oluyorsa,
Sık sık gribal enfeksiyon sonrası öksürük oluyor ve öksürükler 2 haftadan uzun sürüyorsa veya nefes sıkışması oluyorsa,
Sigara, deterjan, boya gibi kimyasal maddelerin kokularına aşırı hassasiyet olması,
Çocukta egzama, alerjik nezle olması,
Ailenizde veya akrabalarınızda astım, alerjik nezle, egzama, gıda alerjisi, ilaç alerjisi gibi alerjik hastalıkların olması (çünkü alerjik hastalıklar genetik olarak çocuklara geçer),
Öksürük, nefes darlığı gibi belirtilerin salbutamol gibi nefes açıcı sprey veya nebul tedavileri ile rahatlaması.
Teşhisi nasıl konulur?
Belirtileri olan çocukların “Çocuk Alerjisi ve Astım” uzmanlarınca değerlendirilmesi ve muayenesinin yapılmasından sonra astım düşünülüyorsa gerekli testlerin yapılması gerekir. Çocuklarda astımın %80-90’ı alerjik olduğu için ciltten alerji testi yapılması çok önemlidir. 6 yaşından büyük çocuklarda solunum fonksiyon testleri yapılır. Verilen nefeste NO testi yapılabilir. Gerekli olan durumlarda kan testleri ve ter testi yapılır. Bu sonuçlarla astım olup olmadığına karar verilmektedir.
Alerji testleri neden önemlidir?
Ciltten alerji testinin yapılma tekniği ve yorumlanması yetişkinlerden farklıdır. Çocuklarda ciltten alerji testi astım teşhisinde, tedavi planında çok önemli bilgi vermektedir Bu nedenden dolayı alerji testinin “Çocuk Alerjisi ve Astım” uzmanları tarafından veya bu uzmanların gözetiminde yapılması çok önem taşımaktadır. Aksi taktirde astımı olmayanlara yanlış olarak astım ve astımı olanlara da astım olmadığı sonucuyla karşı karşıya kalabiliriz. Tedavi düzenlenmesinde de büyük hatalara neden olabilmektedir.
Alerji testi kaç yaşında yapılmaktadır?
Cilt alerjileri, egzama, gıda alerjileri gibi asıl sebebin gıda alerjisi olduğu düşünülen alerjik hastalıklarda 1. aydan itibaren alerji testi yapılabilmektedir. Astım ve alerjik nezle gibi daha çok polen, ev tozu akarı gibi nefes yoluyla alerji oluşturan alerjik hastalıklarda 1-2 yaşından sonra yapılması uygundur.
Ciltten alerji testi yerine kandan yaptırsam olur mu?
Kandan yapılan alerji testleri hem daha pahalı hem de ciltten yapılan testlere göre daha az güvenlidir. Bu sebeple sadece ciltten alerji testini yapmaya engel durumlarda (cilt testini etkileyen ilaçların kesilememesi, ciltte yaygın alerjinin olması gibi) yapılabilir.
Astımın tedavisi var mı?
Tedavisi çocuklarda yüz güldürücüdür. Sebep olan alerjenden korunma, ilaç tedavisi ve bazı durumlarda aşı tedavisi dediğimiz immünoterapi yapılmaktadır. İmmünoterapi yöntemlerinde dil altı damla ve cilt altı enjeksiyon şeklinde uygulanabilmektedir. Tedavi başarısı oldukça yüksektir. Tedavi seçiminin hastaya göre seçilmesi ve ilaçların doğru teknikle kullanılması tedavi başarısında çok önemlidir.