Alerjik Rinit ve Ürtiker Tedavisine Pediatrik Yaklaşım Sunumu
Alerjik Rinit ve Ürtiker Tedavisine Pediatrik Yaklaşım
ALERJİK RİNİT
Alerjik rinit ARIA sınıflaması
İntermittan
-Haftada 4’ten az
VEYA
-1 aydan az sürer
Persistan
–Haftada 4’ten fazla
VE
-1 aydan uzun sürer (Yılda)
Hafif
-Uyku normal
-Günlük aktiviteler normal
-İş-okulda sorun yok
-Ağır semptom yok
Orta-ağır
-Uykuda sorun
-Günlük aktivitelerde sorun
-İş-okulda sorun
-Ağır semptomlar var
(Bir veya fazlası)
Tedavi edilmemiş hastalarda
ALERJİK RİNİTTE TEDAVİ
Hapşırma Nezle Burun Burun göz
tıkanması kaşıntı sı semptomları
H1-antihistaminikler
oral +++ +++ 0 / + +++ ++
intranasal ++ +++ + ++ 0
Kortikosteroidler +++ +++ ++ ++ +
Kromonlar
intranasal + + + + 0
Dekonjestanlar
intranasal 0 0 ++ 0 0
oral 0 0 + 0 0
Anti-kolinerjikler 0 +++ 0 0 0
Anti-lökotirienler 0 + ++ 0 ++
Basamak tedavisi
Hafif intermittan semptomlar
- Oral H1 antihistaminikler
- intranasal H1 antihistaminikler
- Ve/veya dekonjestanlar
Orta-ciddi intermittan
- Oral veya intranasal H1 antihistaminikler
- Ve/veya dekonjestanlar
- İntranasal kortikosteroidler
- (Kromonlar)
Orta-ciddi persistan
- İntranasal kortikosteroidler
KORUNMA
Uygun
- Halılar
- Deri mobilyalar
- Toz tutan eşyalar
- Yüksek vakumlu elektrik süpürgeleri, çift kese
- Kolay yıkanabilen perdeler
- Tüylü veya bez oyuncaklar
Kedi ve köpek
Hamam Böceği
- Nem miktarı
- Binadaki çatlaklar
- Besinler
- Kimyasal ilaçlar
Ev içi küfler
- Nem
- Havalandırma
- Hijyen
- Bira, şarap, kavun ve kavuna benzer meyveler
Ev dışı alerjenler
- Pencere açılması
- Ventilasyon sistemi
- Yüz maskesi
- Gözlük
Tavsiyeler
- Yeni kuşak antihistaminikler
- Obstrüksiyonun ön planda olmadığı allerjik rinitlerde antihistaminikler
- Bir antihistaminiğe cevap vermeyen diğerine cevap verebilir.
- Burun tıkanıklığı çok fazlaysa önce 2-3 gün dekonjestan tedavi verilmelidir.
- Antihistaminikler akşam yemeğine yakın
- Kortikosteroidler verilme zamanları?
- Steroidler önce yüksek doz başlanıp 1 hafta sonra doz azaltılmalıdır.
ÜRTİKERDE TEDAVİ
- %10-20
- Atopik hastalık olanlar= %50’si
Ürtikerin Patofizyolojisi
Besin veya katkı maddeleri
- Yer fıstığı, buğday, fındık, deniz ürünleri, soya fasülyesi, Çeşitli koruyucu maddeler (benzoatlar, sülfitler)
- Besin boyalarımeyvalar, süt ürünleri, çukulota
- Tatlandırıcılar (sakkarin)
- Domates, çilek, kabuklu deniz hayvanları mast hücrelerini doğrudan uyarabilir.
İlaç reaksiyonları
- Penisilin (Dakika-10 gün)
- Sefolosporinler
- Sulfanamid
- Analjazik
- Sedatifler
- Diüretikler
- ACE inhibitörleri (1 saat ile 3 ay)
- B blokerler
- Hormonlar (insülin, östrojen, ACTH, BH)
- Kas gevşeticiler
- Aspirin ve diğer NSAİ
- Morfin, polimiksin, vankomisin, tiamin, doksorobusin, radyokontrast maddeler doğrudan mast hücre uyarısı
-İnfeksiyonlar (özellikle viral üst solunum yolu enfeksiyonları) çok sıktır.
-Böcek ısırmaları
-Kan transfüzyonları
-Temas allerjileri (Bitki, kozmetikler, lokal ilaç, hayvanlar)
- -İnfeksiyonlar (özellikle viral üst solunum yolu enfeksiyonları) çok sıktır
-Böcek ısırmaları
-Kan transfüzyonları
-Temas allerjileri (Bitki, kozmetikler, lokal ilaç, hayvanlar)
- Çok sayıda helmintin ürtikerle ilişkisi açıktır.
- Parazitik enfeksiyozlar genellikle bariz eusinofili ile ilişkilidir ve eusinofili yokluğunda düşünümemelidir.
Ürtiker ve anjiödem altta yatan sistemik hastalığın semptomlarıyla presente olabilir.
- Sjögren’s sendromu
- RA
- SLE.
- Hepsinde sedimantasyon yüksektir.
Stres
- Kişilerin ruhsal durumları ürtiker ve anjioödem gidişini etkileyebilir.
Papuler ürtiker
- Genç çocuklarda görülür
- Lezyonlar böcek ısırma bölgelerinde , genelde ekstremitelerde görülür.
- Tedavi
FİZİKSEL ÜRTİKERLER
- Çevresel faktörler sonucu
- Tüm ürtikerli vakaların %17’si
Soğuk ürtiker
- Soğuğa maruz kalmayla olur
- Tanı: Buz küp testi (5 dakika ve 10 dakika)
- Tedavi: Siproheptadin (diğer antihistaminjkler)
- Soğuk banyo ile dezentizasyon
Gecikmiş basınç ürtikeri
- Basıncı takiben 4-6 saat sonra
- Lezyonlar kaşıntıdan çok ağrılıdır.
- 48 saate kadar sürebilir.
Tanı: Kola 5-15 kg ağırlık 10-20 dakika basınç uygulama
Tedavi: Antihistaminikler başarısız
- Steroidler etkili (gün aşırı düşük doz)
Isı teması ürtikeri
Solar ürtiker
- Tüm ürtikerlerin %1’i
- Güneşe maruz kaldıktan sonra 1-3 dakika içinde (30 dakika içinde)
- Tedavi:
- Antihistaminikler
- Güneş koruyucular (Etonelde %5 lik paraaminabenzoik asid, zinc oksid, titanyum oksid)
- Cildin güneşten korunması
Dermografizm
- En sık fiziksel ürtikerdir.
- Toplumun %5’i
- Çizgisel basınçla 2 mm’den kalın kızarıklık
- Tedavi: Semptomatikse Cetirizin,difenhidramin ilk seçenektir (diğer antihistaminikler seçilebilir)
Suya bağlı ürtiker
- Çok nadir
- Suyla temasla
- Kolinerjik ürtikerden klinik olarak ayrılamazlar
- Epidermal antijenin suyun varlığında cilde nüfus etmesiyle
- Tanı: Distile su veya musluk suyun kompresi (Diğer tüm formlar ekarte edildikten sonra)
- Tedavi: Cilt yağı, antihistaminikler
Kolinerjik ürtiker
- Vücut ısısının artmasıyla ilişkili olan tek ürtiker tipidir
- Karekteristik görünüm
-İgne ucu papüller
Tedavi: Hidroksizin diğerlerinden daha etkili
-Cetirizine
Egzersize bağlı anafilaksi/ürtiker
- Egzersiz sonrası kaşıntı, kızarıklık, ödem, hışıltı, hipotansiyon
- Lezyonlar genelde büyük (10-15 mm)
- Ekzersiz sırasında salınan endorfinler
- Çoğu atopiktir (2/3)
- Antihistaminikler başarısız
- Bazı besinlerden sonra ekzersizle gelişebilir
- Yanlarında epinefrin ve difenhidramin bulundurmalılar
Tedavide genel prensipler
- Neden veya ortaya çıkarılan stimulusun tedavisi veya ortadan kaldırılması
2. jenerasyon antihistaminikler
–Setirizin, levosetirizin
–Loratadin, desloratadin
1. jenerasyon antihistaminikler
–Hidroksizin (0.5 mg/kg/doz) 4-6 doz/gün
Tedaviye cevapsızlarda
-Antihistaminik dozu 4 katına kadar çık
-Kısa süreli kortikosteroid (4 gün prednizon)?
-H2 antihistaminik kombinasyonu (1-5 gün)
- Adrenalin: 1/1000’lik maks 0.3 cc ciddi akut ürtikerial anjioödemin rahatlamasını sağlayabilir.