Astım Tedavisinde İnhalasyon Teknikleri

Astım Tedavisinde İnhalasyon Teknikleri

• Astım tedavisinin amacı
• Tedavinin başarısı
• İlaçların akciğerlere ulaşması

• Hastaların %4 ile %94 arasında inhalasyonu doğru kullanmıyorlar.
• 6 yaşından küçük ve ciddi obstruksiyonu olan hastalar

İnhalasyonla ilaç kullanımı

Avantajları

• Etki hızlı
• Teropatik etkinlik ve yan etki riski düşük

Dezavantajları

• Alt hava yollarına yetersiz ulaşma
• El ağız koordinasyonuna ve tekniğe ihtiyaç vardır.

Yapılan Yanlışlıklar

İdeal partikül büyüklüğü

• Periferik hava yollarına geçen ve en az sistemik emilimle en az yan etki olan partiküldür.
• B2 mimetikler için
• İdeal olan partikül büyüklüğü 3-6 mikrondur.
• 2.5 mikrondan küçük partiküller ise alveollerde depolanır hızlıca emilir böylece sistemik yan etki ortaya çıkar.

İdeal inhaler

• Kolay ve uyumlu kullanım
• Öğretmesi ve öğrenip hatırlaması kolay
• Kontrol mekanizması olmalı;
• Uygun isnpiratuar basınç ve manevrayla doz tetiklenmeli (Valf sistemi)
• İnhalasyon manevrasını doğru olmadığında uyarmalı
• Doğru kullanım sayacı
• Taşıması kolay, dayanıklı
• Çevre kirletici gaz içermeyen

İnhalasyon tenikleri

• Ölçülü doz inhalerler
• Nebulizötörle kullanım
• Kuru toz inhalerler

Ölçülü doz inhalerler

Avantajları

• Taşınabilir
• Tedavi süresi kısa
• İlaç hazırlanması gerekmez
• İçeriğin kontamine olması mümkün değil
• Dozun tekrarlanması uygun

Dezavantajları

• Nefes koordinasyonu ve sıkılmasıyla koordinasyon gerekli
• Hazne gerekli
• Faringeal depolanma yüksek
• Geride kalan dozları tespit etmek zor
• Kötüye kullanıma uygun
• Doz sayacı yok

Ölçülü Doz İnhalerler

• Uygun partiküller yanında oldukça büyük partiküller
• Doz sayacı yok
• İnhalasyon kontrol mekanizması yok
• İtici gaz:
• Öksük, boğaz irritasyonu ve bazen paradoksal bronkokonstruksiyon yapar.
• Atmosfere zararlı

Yeni ÖDI

• 30 L/dak insp akımla çekildiği zaman dozun salındığı ÖDİ’lerler var.

Hazne Kullanımı

Avantajları

• Hasta koordinasyonunu azaltır
• Faringeal depolanmayı azaltır

Dezavantajları

• Pahalı
• Taşınması zor
• Doğal kullanıma göre aerosol içeriği değişebilir.

• Valfli hazneler için nefes tutmak gerekmez
• Yetişkinler için 4 defa nefes alıp verilmesi gerekirken çocuklar için 6 defa nefes alıp verilmesi gerekir.

Hazne İle İnhaler Kullanımı

• Maskeli hazne
• Ağızlıklı hazne

Jet Nebulizatörler

Avantajları

• Hasta koordinasyonu gerekmiyor
• Normal nefes alıp vermeye etkili
• Doz ayarlaması yapılabilir
• Oksijen ilavesiyle verilebilir
• Kombinasyon tedavileri yapılabilir.

Dezavantajları

• Taşıması zor
• Basınç oluşturacak kaynak gerekir
• Tedavi süresi uzun
• Temizlik gerekir
• Kontaminasyon mümkün
• Tüm ilaçların nebul formu mevcut değil
• Performansı değişken
• Pahalı
• Elektrik kaynağı gerekir
• Cihazın hazırlanması gerekir.

Kuru Toz İnhalerler

• İlaçlar kuvvetli çekilmelidir
• Kuru toz araçlar akıma bağlıdır.
• Bu ilaçların etkili olması doğru teknikle yapılmasına bağlıdır.

Avantajları

• Nefes almaya ilaç alınır
• Hasta koordinasyon gerekliliği daha azdır
• İtici gaz gerekmez
• Küçük ve taşınması kolaydır
• Kısa sürede tedavi olur
• Doz sayacı vardır

Dezavantajları

• Yüksek dereceli akımla çekmek gerek
• Bazıları tek dozludur
• Yüksek faringeal depolanma yapar
• Tüm ilaçlar için uygun değildir.

Türbülan Enerjinin Yaratılması

P= Türbülan Enerji

Q= İnhalasyon Akımı

R= İnhaler İç Direnci

Gereken türbülan enerji 4kPa

Akciğer Depolanması

ÖDİ lerin %8-16 sı akciğerlerde depolanmaktadır. ÖDI ların bronşial ağaca ulaşması için doz sıkılması ve inhalasyon arasında koordinasyon sağlanmalıdır. En büyük hata koordinasyondaki hatadır. ÖDİ için uygun insp akım, fonksiyonel rezidülel kapasiden inspirasyon ve en az 6 saniye nefes tutulması gerekir. Hastanın eğitilmesi ve kontrollerde eğitim kontrolü gereklidir. Çalkalanması önemlidir. Hastaların %90 kadarı doğru kullanmamaktadır. Doz yükleme öncesi nefes boşaltma, nefes tutma doğru yapılmaz.

• İnsp akım hızı ölçülmeli uygunsa kuru toz yazılmalı
• Yetersiz olanlara hazne-MDI veya nebulizatör kullanmaı tavsiye edilmeli

KTİ Tipleri

Tek doz içeren kapsüller

• Aerolizer , Handihaler

Çoklu doz – fabrikada hazırlanmış şeritlere doldurulmuş tek dozlar

• Diskus

Çok doz – depolu (hazneli)

• Easyhaler, Turbuhaler, Novolizer

Turbuhaler

• İç direnci yüksektir
• Uygun ilaç alınması için 60 L/dak akım gereklidir.
• Çocuk ve yaşlılada başarılması zordur.
• Partikül büyüküğü hastanın insp akım hızına bağlıdır ve nemlendiği zaman cihazdan ilaç salınımı azalır.
• Tadı yoktur.
• İdeal bronkodilatasyon için gerekli insp akım: 15 L/dak

Diskus

Yetişkinlerin %4 ile %68’i doğru kullanmıyor .En sık yapılan yanlışlık uygulama öncesi nefes boşaltma ve 2. sıklıkta doz yüklemededir. Her biri ayrı küçük jelatin kapsüller içinde çoklu dozlar vardır. Dizaynı karışık ve ağız yapısına çok uygun değildir.

Aerolizer

• Yetişkinlerin %6 ile %54’ü doğru kullanmıyor.
• En sık yapılan yanlışlık nefes boşaltamama ve 2. sıklıkta nefes tutmada
• Her seferinde kapsül yerleştirilmelidir.
• Yüksek insp akım gereklidir
• Yüksek ısıda yumuşayarak delinmesi zorlaşabilir.

Novolizer

• Çok dozludur
• Nefesle doz alınır
• Gaz içirmez
• Partikül büyüklüğü inspirasyon akım hızına çok bağımlı değildir
• Yeterli inhalasyon olursa doz salınır. Kontrol sistemi vardır. Tat gelir ve doğru kullanıldığında görsel ve işitsel belli olur.
• Valf sistemi vardır ve 35 L/dak akımla valf açılır ve doz verilir.
• Turbuhalare göre daha çok akciğer depolanması ve daha az orofaringeal depolanma sağlar.

Dozlar sıcak ve nemden etkilenmeyen kartuj sistemi vardır. Turbuhaler %70 nemli ortamda 2 saat kalınca doz salımı azalmaya başlar ve bu nazlam 4 güne kadar devam eder. Düşük-orta havayolu direnci ve yğksek minsp akımla ilaç salınmasıyla cihazın kullanılması ve akciğerde depolanma artar. 60l/dak akımla novolizere göre turbuhalerde 2.5 kat yüksek dirençö gelişir. 60l/dak akım altınfa turbuhaler oral ve akciğer depolanması yüksek olr. 1 yıla kadar dayanıklıdır. Akım hzından kısmı olarak bağımsız partikül büyüklüğü oluşur.

• Düşük cihaz direnci
• Ciddi havayolu obst hastalarda tercih edilebilir.
• İdeal bir sistemdir. Tekrar doldurulabilir özelliği vardır.

KTİ  

YAPABİLDİĞİNİZ KADAR HIZLI İNHALE EDİN

Doğru inhalasyon hızı nedir ?

30-60 L/min (bazıları için daha yavaş)

ÖDİ

YAVAŞÇA VE DERİN İNHALASYON YAPIN

Doğru inhalasyon hızı nedir ?

30 L/min (bazıları için daha yavaş)

Dikkat edilmesi gerekenler

• Oral kandida enfeksiyonu: Ağzın suyla çalkalanması önemlidir.
• Laringeal obstruksiyon: İnahaler kapakları ve valflerin aspirasyon

Poliklinik hastalarında inhalasyon tekniği seçimi

B2 aganist

• MDI (Hazneli ve haznesiz (12 YAŞ ÜSTÜ)) ve DPI kullanımı

İnhale steroid

• ÖDİ-hazne ve KTİ her ikisi de

ÖDİ haznesiz kullanılmaz

Seçimde hastanın cihazı kullanma kabiliyeti, yaşı, tercihi, zamanı ve fiyatı önemlidir.

Sonuç

• Sık sık doğru kullanım kontrol edilmeli, eğitim hemşiresi ve ya teknisyene yönlendirilmelidir.
• Cihazın basit ve güvenli olanı seçilerek uyum artırılabilir.