Nefrolojiye Giriş Sunumu
Nefronun vasküleritesi
Macula densa diagram
Bowman kapsülünün yapısı
Glomerul kapiller duvarı 3 tabakadan oluşur.
Nefrotik sendromda epitel hücrelerinde, glomerulonefritlerde endotel hücrelerinde değişiklikler görülür.
Filtrasyon bariyeri – Podosit
Böbrekler Nasıl Çalışır?
Glikoz için tubuler maksima
- Glomerillerden süzülen glikoz belirli bir konsantrasyona kadar idrarda görülmez.
- Bu noktaya glikoz için tubuler maksima denir.
- İdrar konsantrasyon ve dilüsyonunda başlıca etken böbrek medüllasındaki hipertonisitedir.
- Hipertonisiteyi Na ve Üre sağlar.
- Na çıkan Henleden aktif olarak reabsorbe olur.
- Üre pasif emilir.
- Su pasif emilir.
- Distal tubuluslara ve toplayıcı kanallar ADH etkisi ile su hipertonik dokuya pasif olarak geçer.
K
- Glomerüllerden filtre olan potasyumun tamamı proksimal tubulüslerden reabsorbe olur.
- İdrardaki K distal tubuluslardan tekrar salınan K dur.
- Kronik K eksikliği böbrek tubulus hücrelerinde hidrobik dejenerasyona ve konsantrasyon defektine yol açar.
- Pyelonefrite zemin hazırlanır.
Üre
- Protein yıkımının son ürünüdür.
- Proksimal tubuluslardan emilir.
- Aktif sekresyon ve reabsarbsiyonu yoktur.
- İdrar akımı yüksek olduğunda filte olan ürenin pasif reabsorbsiyonu azalır.
- Oliguri durumunda artar.
Proksimal tubuluslardan emilim
- Organik asit ve bazlar
- Glikoz
- Aminoasitler
- Fosfat
- Laktat
- Sülfat
- Na ile birlikte transport olur.
Henle inen kısım
- Üre, Na, Cl, K emilir.
Henke çıkan kısım
- NaCL aktif emilir.
Distal tubulus
- H, K, Amonyağın idrara sekresyonu
- Na, Cl, K emilimi olur
- ADH ile su emilimi
Oliguri
- İdrar miktarı 300 ml/m2/gün
Böbreğin fonksiyonları
- Metobilik son ürünlerin atılması (Üre, kreatinin)
- Yabancı maddelerin temizlenmesi (İlaçlar)
- Volüm ve elektrolit kontrolü (Na, K, Ca)
- Asid-baz düzenlenmesi
- Plasma osmolaritesinin düzenlenmesi
- Endokrin fonksiyonlar (Vit D, eritopoetin, Renin-ang-ald aksı)
Böbreklerin her birinde 1 milyon nefron vardır
Nefron;
- Proksimal tubulus
- İnen ve çıkan Henle kulbu
- Distal tubulus
Distal tubuluslar toplayıcı kanallara, onlar da böbrek kalikslerine açılır. Kalikslerin tümü pelvis ve üreterler aracılığı ile mesaneye, oradan da üretra ile dışarıya atılır.
GFR AZALMASINA CEVAP
Sempatik aktivasyon
- Afferent arteriollerin vazokonstruksiyonu
- GFR azalır ve filtrasyon azalır
- JGA dan renin salınımı uyarılır
- Glomerullerin bilinen tek fonksiyonu ultrafiltrasyondur
- Glomerullerden sonra gelen proksimal tubuluslar birçok maddenin reabsorbe olduğu ve salgılandığı yerdir
- Böbrekler vücut sıvılarının hacim ve bileşimini normal tutmakla görevli organlardır
Böbrek kan akımı
- Paraaminobütirat ile ölçülür.
- Vücutta yıkıma uğramaz.
- Tamama yakını atılır.
- Vücutta yapılmaz.
- Böbreğe gelen kan akımının %90’ı korteksten, %10’u medulladan geçer.
Glomerüler Filtrasyon Hızı (GFR)
- İnsülin, kreatinin ile ölçülebilir.
- Dolaşımda proteine bağlanmaz.
- Metobilize olmaz ve tümüyle atılır.
- Reabsorbe olmaz.
- 1 dakikada böbrekten atılan mg miktarındaki maddenin plazmanın 1 ml’sindeki miligram miktarına bölünmesiyle hesaplanır.
- Üre hem reabsorbe hem de sekresyona uğradığından GFR için iyi bir madde değildir.
FILTRATION FRACTION= FF
GFH/BKA
Glomerular filtration rate (GFR): 125 ml/min
Renal kan akımı: 1250 ml/min
Renal plasma akımı (RPF): 750 ml/min
FF:≈ 0.17
plasma volume total klan volümünün %60’dır.
RENAL KAN AKIMI – OTOREGULASYON
RENAL BLOOD FLOW – AUTOREGULATION
- Affarent arteriol gerildiği zaman arterioler basınç artar.
Vasküler düz kas kontraksiyonla cevap verir.
- Tubuloglomerular feedback JGA un makula densası tubuler akımın değişmesine duyarlıdır ve GFR değişmesine sinyal oluşturur.
Yenidoğan
- Glomerul primer filtratın proksimal tubulustan emilmesi %70 yerine %60 olur.
- Distal tubuluslar daha fazla yükle karşı karşıyadır.
- Proksimal bikarbonat eşiği düşer.
- Hiperaminoasidüri
- Glikoz eşiği düşer.
- Hiperfosfatüri
- Hafif proteinüri
- Çocuk erişkin kapasitesine 3. ayda erişir.
- Prematüürite Na dengesini iyi koruyamaz ve düşük Na diyeti (3mmol/kg/günden daha az Na alınırsa) hiponatremi gelişir.
- İlk günlerde yenidoğan tartı artırması beklenmez.
- Fizyolojik ölçülerde tartı kaybı beklenir.
- Prematürelerin tuz yüklenmesine yanıtları sınırlı olduğu gibi tuz kaybı durumlarında uygunsuz ADH salınımı olur.
- Na ilave edilmezse kolay hiponatremi gelişir.
- Sıvı alımı az olduğunda prerenal azotemi hızlı gelişir.
Nefrolojide Semptomatoloji
- Prenatal
- Oligohidramnios
- Polihidramnios
- Büyük plasanta
- Umblikal kordon anomalisi
Potter sendromu (Fetal kompresyon sendromu)
- Oligohidramnios nedeniyle sıvının koruyuculuğu olmadığından fetusa basılmış görünümünün olmasına denir
- Karın ağrısı
- Karında kitle
- Asit
- İdrar yapma bozuklukları
- Enüresis
- İdrar retansiyonu
- Nörojenik mesane
- Poliüri (5 cc/kg/saatten fazla)
- Primer veya sekonder Dİ
- Postobstruktif üropati
- Kronik böbrek yetmezliğinin poliürik dönemi
- Akut böbrek yetmezliğinin diürez dönemi
- Psikojenik aşırı su alımı
Oliguri
- 300 cc/m2/gün
- 0.8 cc/kg/saat
- Ödem
- Ht
- Büyüme geriliği
İdrar değerlendirilmesi
- Amonyak kokusu (İdrarın hava ile temasıyla ürenin parçalanmasıyla amonyak açığa çıkar)
- Terli ayak kokusu= İzovalerik asidemi
İdrar pH: N=4.5-7.5
- Alkali idrar= Enfeksiyon
- Metabolik asidoz ve asidik idrar distal renal tubuler aqsidoz
- İdrar ph 5 altında ise proksimal RTA
- Metabolik alkoloz ve asidik idrar= Hipokalemi
Dansite
- Refraktometre ile
- İdrar dansitesi son 2 rakamıx30 idrar osmalaritesi
- İdrar dansitesi 1020= İdrar osm 600
Proteinüri
- 24 asaatlik idrarda protein= 30-150 mg
- Stick ile 30 mg protein saptanabilir
- 150 mg/gün üsütünde protenüri var demektir
- İdrarda protein/kreatinin= 0.2 üstünde ise proteinüri
- 4 üstünde masif proteinüri
Hematüri
- Büyük büyütmede her sahada 5 den fazla eritrosit
Pyüri
- Büyük büyütmede her sahada 5 den fazla lökosit
Ürik asit
- Yenidoğanda ürik asit yüzdesi yüksektir
- Bezi kırmızıya boyar
- Asit ortamda idrar kesesine çökerek ağrı yapar
- Ürik asit enfarktı ile karın ağrısı
UNUTMAYALIM
Tubuler reabsorbsiyon hızı (mg/dak)
- GFHxplazma glikoz konsantrasyonu (mg/ml) – İdrarda glikoz (mg/ml)
