İklim değişikliği, daha sıcak havalara neden oluyor ve iklim değişikliğinin diğer etkileri ile birlikte sıcaklık etkisi de günden güne kendini iyice hissettiriyor. Ülkemizde de çöl sıcakları başladı ve etkisi bir süre daha devam edecek. Durum böyle olunca sıcak çarpması vakalarında da artış olması riski artıyor. Bu yazımızda sıcak çarpmasının belirtilerini, çocuklarda ısı hastalığı için risk faktörlerini ve sıcak çarpması ile sıcak bitkinliği arasındaki farkları sizler için yazdık.

Sıcak Çarpması Belirtileri Nelerdir?

Sıcak çarpması olan hastalar için tanı kriterleri, yüksek vücut sıcaklığı (≥40 ila 40,5°C [104 ila 105°F]) ve çevresel ısıya maruz kalmanın ardından merkezi sinir sistemi (CNS) anormallikleridir. Bununla birlikte, termometredeki doğal değişkenlik, iklime alışmış bireylerin (örneğin, koşullu sporcular) bu eşiği aşan sıcaklıkları tolere etme yeteneği ve yaralanma zamanı ile sıcaklık ölçümü, bir sıcaklıktan ziyade CNS işlev bozukluğu arasındaki soğuma potansiyeli nedeniyle sıcak çarpması olan hastaları belirlemek için ana tanı kriteri sıcaklık seviyesi olmalıdır. Yani vücut ısısı, sıcak çarpmasının ana belirtisidir denebilir.

Çocuklarda Isı Hastalığı İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Bazı etmenler, ısı hastalığı oluşma riskini artırabilir. Bu etmenlerin olması mutlaka ısı hastalığı olacağı anlamına gelmez ancak riski artırır. Çocuklarda ısı hastalığı için risk faktörleri şu şekilde detaylandırılabilir:

Artan Sıvı Kayıpları:

• Gastrointestinal hastalık,
• Şeker hastalığı,
• Diyabet şekeri
• Dehidrasyon
• Yanıklar
• Ateşli hastalık
• Artan terleme
• Kistik fibrozis
• Doğuştan kalp hastalığı

Bozulmuş Isı Dağılımı:

• Ektodermal displazi,
• Hipertiroidizm,
• Omurilik lezyonları.

Bozulmuş Susuzluk Mekanizması:

• Küçük çocuklar,
• Gelişim geriliği olan çocuklar.

Bozulmuş Sıcaklık Regülasyonu:

• Anoreksiya nevroza,
• Bozulmuş hipotalamik fonksiyon ile konjenital veya edinilmiş beyin hasarı.

Çevresel Risk Faktörleri:

• Yüksek ısı indeksi,
• Adaptosyon eksikliği (ısı iklimlendirme eksikliği, yetersiz prehidrasyon, uyku veya dinlenme eksikliği veya zayıf zindelik),
• Aşırı fiziksel efor,
• Yetersiz rehidrasyon,
• Aşırı ısı tutulmasına neden olan giysi veya ekipman.

Diğer Veya Çoklu Mekanizmalar:

• Obezite,
• Reçeteli ilaçlar,
• Uyuşturucu kullanımı,
• Juvenil hipertiroidi (Graves hastalığı),
• Ergenlik öncesi yaş,
• Orak hücre hastalığı ve orak hücre özelliği.

Sıcak Çarpması ve Sıcak Bitkinliği Nasıl Ayrılır?

Sıcak bitkinliği ve sıcak çarpması arasında bazı belirtiler örtüşür. Sıcak bitkinliği ve sıcak çarpması arasındaki ayrım bazen belirsiz olsa da, vücut ısısı yüksek ve CNS anormallikleri olan çocuklar, bu durumla ilişkili önemli morbidite ve mortalite göz önüne alındığında, sıcak çarpması  olarak kabul edilmelidir.

CNS belirtileri, belirsiz veya aldatıcı olabilir ve muhakeme bozukluğu veya uygunsuz davranış olarak kendini gösterebilir. Bununla birlikte, çocuklar genellikle nöbet, deliryum, halüsinasyonlar, ataksi, dizartri veya koma gibi daha önemli nörolojik semptomlarla başvururlar.

Diğer tipik klinik belirtiler arasında kalp hızında hızlanma ve nefes alıp vermede hızlanma bulunur. Cilt kızarabilir ve sıcak veya terletici olabilir. Kusma ve ishal de yaygındır. Ek olarak, kanda pıhtılaşma sorunu olan hastalar purpura denilen ciltte morluklar, balgamda kan, gaitada kan veya ağızdan kan gelme gösterebilir.

Sıcak çarpması ve sıcak bitkinliğinin klinik özelliklerini aşağıdaki tablodan inceleyebilirsiniz: