Alerji aşısı alerjik çocuk ve yetişkinlerin tedavisinde bir mihenk taşıdır. Tedavi gören hastalar, “cehennem günlerinden” daha fazla sayıda “iyi günler” yaşarlar. Alerji iğneleri, vücudunuzun alerjik reaksiyonu tetikleyen alerjenlere alışmasına yardımcı olur. Alerjiler, hafif seyredebilirken günlük hayatı olumsuz etkileyecek boyutlara kadar ulaşabilir. Sahip olduğunuz alerjinin türüne bağlı olarak, vücudunuzu daha az alerjik hale getirecek şekilde eğitebilirsiniz. 

Alerji aşılarının, alerjik nezle, astımlılarda, polenlere, ev tozu akarlarına ve arı zehiri gibi maddelere karşı alerjik reaksiyonlar için tedavi edici etkisi çok nettir. İmmünoterapi, kişinin alerjik olduğu maddeden veya alerjenden kademeli olarak artan dozlarda verilmesini içerir. Alerjenin artan artışları, gelecekte alerjen maddeyle karşılaşıldığında alerji belirtilerini azaltan “bloke edici” bir antikor üretimine neden olarak ve alerjiye neden olan maddelerin salınmasını azaltarak bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesi ve alerjinizle barışmanızı sağlar.

Alerji Aşısı Kimlere Yapılabilir?

Alerji iğneleri aşağıdaki rahatsızlıklara sahip kişilere yapılabilir:

• Alerjik astımı olan kişilere,
• Alerjik riniti olan kişilere,
• Göz alerjileri veya tekrarlayan konjonktiviti olan kişilere,
• Böcek alerjileri, özellikle arı alerjisi olan kişilere alerji aşısı yapılabilir.

Alerji aşı tedavisi, polen, ev tozu mite, küf, hamamböceği, kedi, köpek gibi evcil hayvanların alerjenlerine karşı alerji nedeniyle astım ve alerjik nezle olan alerjik çocuk ve yetişkinlerde net bir şekilde etkileri kanıtlanmış tedavidir.

Ayrıca ev tozu alerjisi olan atopik dermatiti (egzamalı) olan kişilerde de faydalı olabilmektedir.

Yıl boyunca şiddetli alerji belirtileri yaşıyorsanız ve uzun süre ilaç almak istemiyorsanız, alerji aşı tedavisini düşünebilirsiniz. Bu tedavi yöntemi, solunan alerjenlere ve böcek zehirlerine duyarlı kişiler için en iyi sonucu verme eğilimindedir.

Alerji Aşısı Kimlere Uygulanamaz?

Alerji aşılarının yapılmaması gereken durumlar şunlardır:

• Şiddetli ve kontrolsüz astım,
• Otoimmün hastalıklar,
• İmmün yetmezlikler,
• Kanser hastalıkları,
• Kalp ve damar hastalıkları,
• Ciddi kronik ve enflamatuar hastalıklar.
• Beta-bloker ve ACE inhibitörü olarak adlandırılan kalp ve tansiyon ilaçları kullananlarda dikkatli olunması gerekir.

Alerji Aşısına Kaç Yaşında Başlanır?

Cilt altı enjeksiyon şeklindeki aşılar 5 yaşından sonra, dil altı aşılar ise 3 yaşından büyüklere tavsiye edilir.

Alerji Aşı Tedavisinin Yararları Nelerdir?

Alerji aşı tedavisinin başarı oranı oldukça yüksektir. Aşı tedavisi günümüzde alerjik hastalıkların mekanizmasını etkileyerek tedavi eden tek yöntemdir. Hastaların büyük bir kısmında alerjinin neden olduğu enflamasyonu engelleyerek şikayetler tamamen düzeltmekte veya azalmaktadır. Böylelikle ilaca gereksinim azalırken hayat kalitesinde artış olur.  Ayrıca alerji aşısı alerjik rinitli hastalarda astım gelişimini ve yeni alerjenlere duyarlılık gelişimini azaltmaktadır. Alerjik rinit ve astımın şiddetini azaltmaktadır. Başarıda en önemli faktör uygun hastanın seçilerek doğru aşının uygulanmasıdır. O nedenle çocuk hastalar için aşı tedavisinin mutlaka bu konuda eğitimli ve deneyimli olan çocuk alerji uzmanları tarafından yetişkin hastalar için ise yetişkin alerji uzmanları tarafından uygulanması gereklidir.

Alerji Aşısının Yan Etkisi Nedir?

Alerji aşılarının en önemli yan etkisi alerjik reaksiyona neden olabilmeleridir. Cilt altı enjeksiyonlarda enjeksiyon yerlerinde şişlik sıklıkla gelişmektedir. Daha az sıklıkla ciddi alerjik reaksiyonlar gelişir. Bu yan etkiler aşıdan sonra 30 dakika içinde geliştiği için aşı sonrası 30 dakika ile 45 dakika süre ile alerji kliniğinde beklenmesi gerekir.

Dil altı aşılarda ciddi bir yan etki görülmemektedir. Dil altı aşılarda görülen yan etkiler daha çok ağızda kaşıntı, şişlik ve irritasyondur ve bu belirtiler aşı devamlılığı ile zamanla kaybolur. Cilt altı iğne aşılarında ise aşının yapıldığı yerde şişlik veya burun tıkanıklığı, gözlerde ve boğazda kaşıntı, ciltte döküntü gibi hafif belirtiler olabilir. Böyle durumlarda doz ayarı yapılarak tedaviye devam edilebilir. Fakat nadiren alerjik şok (anafilaksi) şeklinde yaşamı tehlikeye sokan ciddi reaksiyonlar olabilir. Böyle bir durumda aşının sonlandırılması veya yan etkinin azaltılması için bazı ilaçların kullanılması düşünülmelidir.

Aşı Tedavisinin Etkisi Ne Zaman Başlar?

Aşı tedavisinin etkisi, aşıya başlandıktan 2-4 ay sonra kendini göstermeye başlar. Birinci yılın sonunda etkisi tam olarak görülür. Eğer 1 yıl uygulandıktan sonra herhangi biri iyileşme görülmezse tedavi sonlandırılmalıdır.

Alerji Aşısı Seçiminde Moleküler Alerji Testinin Önemi

Moleküler alerji testi ile alerjinin gerçek nedenleri ve çapraz reaksiyonlar ortaya çıkarılmaktadır. Bize alerjinin ciddiyeti hakkında bilgi sağlar. Alerji aşısının süresi hakkında bilgi sağlar. Alerji aşısı içine hangi alerjenlerin konulması gerektiğini sağlar. Alerji aşısının yönteminin dil altı mı yoksa cilt altı mı olması hakkında bilgi verir.  Alerji aşısının yan etki gelişme potansiyeli hakkında bilgi sağlar. Bu nedenle etkili bir alerji aşısı moleküler alerji testiyle sağlanabilmektedir.  Moleküler alerji testinin değerlendirilmesi ve alerji aşısı seçiminin alerji uzmanlarınca yapılması başarıdaki en önemli noktadır.

Alerji Aşılarının İçinde Ne Vardır?

Alerji aşılarının içinde sadece standardize edilmiş, hastanın duyarlı olduğu alerjen ve aşının etkinliğini artırmak için adjuvan denilen alerjenin bağlandığı bazı taşıyıcı maddeler vardır. Onun dışında başta kortizon olmak üzere herhangi bir ilaç bulunmamaktadır.

Alerji Aşısı Yöntemleri Nelerdir?

Alerji aşıları (İmmünoterapi) ilaç olarak cilt altı enjeksiyon ve dil altına uygulanan damla ve tablet olarak iki çeşittir. Son yıllarda besinler için oral (ağızdan) aşılama yöntemi de kullanılmaya başlanmıştır.

Cilt altı iğne aşı tedavisi (subkütan immünoterapi) kişinin duyarlı olduğu alerjenin suda çözünmüş standardize çözeltisi şeklinde cilt altına enjekte edilmesiyle uygulanan yöntemdir. Bu yöntemde düşük dozda başlanarak belirli aralıklarla dozlar artırılır. Başlangıçta haftalık, daha sonra 15 günlük ve daha sonra da 1 aylık aralarla aşılama yapılır. Süre 3-5 yıl arasında değişmekle birlikte ortalama 4 yıldır.

Aşının Etkisi Ne Kadar Devam Eder?

Alerji aşısı sonlandırıldıktan sonra en az 3 yıl süre devam ettiği, genellikle 5-10 yıl süre devam edebildiği bildirilmektedir. 5-10 yıl süre sonra eskiye dönüş bir parça olsa da eskisi kadar kötü olmayacağı öngörülmektedir. Hayat kalitesinin tekrar bozulması halinde aşı tedavisi tekrarlanabilir.

Aşı Tedavisini Hangi Uzmanlar Yapmalıdır?

Alerji aşılarını 18 yaşına kadar olan çocuklarda çocuk alerji uzmanları, daha büyüklerde yetişkin alerji uzmanları uygulamalıdır. Çünkü alerji hastalıkların teşhisi, tedavisi, alerji aşıları hakkında özel eğitim alan uzmanlar alerji uzmanlarıdır. Alerji aşısı kararı ve hangi alerjenlerin seçilmesi gerektiğinin doğru kararının verilmesi halinde başarılı bir tedavi sağlanabilmektedir.

Alerji Aşısı Nerede Yapılmalıdır?

Alerji aşıları alerji uzmanlarının denetiminde alerji kliniklerinde yapılmalıdır. Alerji aşılarının 2 ile 8 derecede saklama koşullarının olduğu ve ısı değişimi olması halinde bildirim sağlanan, alerjik reaksiyonları tanıyabilen sağlık personelinin olduğu ve gerekli müdahale imkanlarının olduğu kliniklerde yapılması çok önemlidir. Aşı uygulamasından sonra 30 ile 45 dakika klinikte gözetim altından beklenmesi olası yan etkiler açısından çok önemlidir.