Kış mevsiminin bitmesiyle birlikte Mart ve Nisan aylarında baharın güzel günleri bizleri bekliyor. Bahar ayları hepimizin sevdiği aylar olmakla birlikte bu aylarda dikkat etmemiz gerekenler vardır. Bahar aylarında sıklıkla bahar yorgunluğu, grip, soğuk algınlığı, ishal gibi hastalıklar yanında alerjik hastalıkların belirtileri de kendini göstermektedir. Alerjik hastalıklardan ise alerjik nezle, göz alerjisi ve astım bahar ayının en önemli hastalıklarıdır.
Bahar ayında alerjik hastalıkların belirtileri ortaya çıkar
Bahar ayının gelmesiyle birlikte alerjik nezle, astım gibi alerjik hastalığı olan çocuklarda belirtiler de görülmeye başlamaktadır. Aslında bizim için önemli ip uçları vermektedir. Örneğin peş peşe hapşırma, burun kaşınması, nezle ve burun tıkanması gibi belirtiler bizlere alerjik nezlenin olabileceğini düşündürmelidir. Gözlerde sulanma ve kaşınma sık sık oluyorsa göz alerjisi aklımıza gelmelidir.
Alerjik nezle belirtileri nelerdir?
Alerjik nezlenin en önemli belirtileri; nezle, peş peşe hapşırma, sık burun tıkanması, burun kaşınması, damak kaşınması, sık burun kanaması, gözlerde sulanma ve kaşınmadır. Bu belirtilerin hepsinin görülmesi gerekmez. Bazılarının görülmesi alerjik nezleyi düşündürmektedir. Özellikle ailede veya akrabalarında astım, egzama, ilaç alerjisi gibi herhangi bir alerjik hastalığı olan varsa ve alerjik nezle belirtileri varsa mutlaka alerjik nezle düşünülmelidir. Çünkü alerjik hastalıklar genetiktir. Ailede herhangi bir alerjik hastalığın olması risk için yeterlidir.
Alerjik nezle belirtileri hangi aylarda görülmektedir?
Alerjik rinite sebep olan alerjinin cinsine göre alerji belirtilerinin görülme zamanları da değişmektedir. Polen alerjilerinde bahar aylarında şikayetler artmaktadır. Ev tozu akarlarına alerjisi olanlarda ise yıl boyu alerjik nezle belirtileri görülebilmektedir. Bazen hem ev tozu akarı hem de polen alerjisi aynı anda görülmekte ve yıl boyu şikayetler olmakla birlikte bahar aylarında daha da artmaktadır. Ağaç polenlerine alerjisi olanlarda ilk belirtiler Mart ayında başlar. Çimenlere alerji ise Mayıs, Haziran aylarında en fazla olur. Yabani otlara alerjik olan çocuklarda ise belirtiler Temmuz ayından sonra görülmektedir.
Alerjik nezle ile birlikte sıklıkla göz alerji de eşlik eder
Alerjik nezle belirtilerinin yanında gözlerde sulanma, kaşınma belirtileri özellikle bahar aylarında oluyorsa aklımıza göz alerjisi gelmelidir. Alerjik nezle belirtileri olmadan da nadiren sadece göz alerjileri olabilmektedir.
Çiçek açan bitkiler mi yoksa çiçeksiz bitkiler mi daha çok polen yayar?
Bitkiler üremek için polen yayar. Çiçekli bitkilerin polenleri böcekler tarafından taşındığı için havada daha az bulunur. Bu sebepten polen alerjisine daha az neden olmaktadır. Çiçeksiz bitkilerin polenleşmesi ise rüzgarla olmaktadır. Bu sebepten polen mevsiminde havada çok fazla miktarda polen bulunmaktadır.
Alerjik nezle teşhisi nasıl konulur?
Alerjik nezle belirtileri gösteren çocuklar “çocuk alerji uzmanları” tarafından dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. Teşhis koymak için bazı testler yapılmaktadır. Bu testlerden en önemlisi ciltten yapılan alerji testleridir. Alerji testlerinin uygulanması çok önemlidir.
Alerji testleri neden önemlidir?
Alerji testleri bize teşhis koydurmada çok fazla katkı sağlamaktadır. Bu sebepten dolayı çok önemlidir. Bu teste göre teşhis konulacak, bu teste göre tedavi planlanacaktır. Belki de bu teste göre immünoterapi dediğimiz aşı tedavisi yapılacak. Çocuklar yetişkinlerin minyatürü değildir. Bu sebepten çocuklarda yapılacak test ve teknik de değişmektedir. Doğru teknikle, doğru alerjenlerle yapılacak test çok önemlidir. Ayrıca çapraz reaksiyonları da değerlendirebilecek düzeyde eğitim almış olmak gerekmektedir. Yetişkinlerde yapılan teknikle yapılan testler sonucunda alerjisi olmayan çocuklarda alerjisinin olduğu veya alerjisi olan çocukta alerjisinin olmadığı sonucu ile karşı karşıya kalabiliriz. Bu konuda çocuklar için en iyi eğitimi alan uzmanlar, çocuk alerji uzmanlarıdır. Tek başına alerji testleri teşhis koydurmamaktadır. Alerji uzmanları tarafında çocuktaki belirtiler ile alerji test sonuçları arasında değerlendirme yapılarak kesin teşhis konulmalıdır.
Alerji testlerini kandan yaptırılabilir mi?
Kandan alerji testleri çok doğru sonuç vermeyebilir. Ayrıca kandan yapılan testler çok pahalıdır. Bu sebepten en doğru sonucu ciltten yapılan alerji testleri verdiği için kan yerine ciltten yapılan alerji testleri tercih edilmektedir. Sadece ciltte problemi olan veya cilt testlerini etkileyen ilaç kullanan çocuklarda bu testi kandan yapmayı tercih etmekteyiz.
Alerji testleri kaç yaşında yapılır?
Alerji testleri yeni doğan döneminden itibaren yapılabilmekle birlikte polen alerjisi için alerji testi genellikle 2 yaşından sonra tercih edilmektedir. Bunun sebebi alerji gelişebilmesi için en az iki polen mevsimi ile karşı karşıya kalmak gerektiği içindir.
Alerjik nezle teşhisi neden önemlidir?
Alerjik nezle sık sinüzit, geniz eti büyümesi, sık kulak iltihabı gibi sonuçlara neden olabilir. Okul performansını çok etkiler. Alerjik nezleli her beş çocuktan birisi ilerde astıma ilerleyebilir. Bu sebepten teşhis önemlidir.
Alerjik nezle yorgunluk yapar ve okul başarısını etkiler. Alerjik nezleli çocukların genellikle burunları tıkalı olduğu için uyku kaliteleri de bozulur. İyi bir uyku alamayan çocuklar ise gün boyu kendilerini yorgun ve halsiz hisseder. Bu da okul başarısını ciddi bir şekilde etkilemektedir.
Alerjik nezlenin tedavisi var mı?
Doğru teşhis konulduktan sonra bazı ilaçlarla tedavi edilebilir. Tedavi başarısı %100’e yakındır.
Alerjik nezle tedavisinde aşı tedavisi etkili midir?
Aşı tedavisi dediğimiz immünoterapi tedavisinin başarısı çok yüksektir. Bu tedavi ile ilaç kullanım ihtiyacı azalacak, astım hastalığına ilerlemesi engellenecektir. Aşı tedavisinde cilt altına enjeksiyon ve dil altı damla şeklinde metotlar vardır. Her iki yöntem de hastalığın ciddiyeti, alerjen tipine göre seçilirse başarılı sonuçlar sağlamaktadır.
Bahar ayalarında polenlerden korunmak için ne gibi önlemler alınmalıdır?
Alerjik nezle, astım gibi polenlerin neden olduğu bir alerjik hastalığı olan çocuklar bazı önlemler almalıdır. Örneğin evden çıkarken mutlaka güneş gözlüğü takılarak polenlere temas önlenmelidir. Ağız yerine burundan nefes alıp verilerek burnun filtre görevi yerine getirilmelidir. Polenlerin yoğun olduğu günlerde dışarıda fazla dolaşılmamalıdır. Dışarıda kalındığı sürece her fırsatta yüzler ve burunlar suyla yıkanarak polenlerden temizlenilmelidir. Dışarıda vakit geçirilmişse, eve gelince kıyafetler değiştirilip duş alınmalıdır. Polenler kıyafetlerimize de yapışmaktadır.
Bahar aylarında sık öksürük, nefes sıkışması, hırıltı, egzersiz sonrası öksürük gibi belirtiler oluyorsa astımdan şüphelenmek gerekir
Astım belirtileri nelerdir?
Astım belirtileri ise sık öksürük, gece uykudan kaldıran öksürük, düzelmeyen hırıltı, nefes sıkışması, egzersiz sonrası öksürük, hırıltı, nefes sıkışması görülmesi, gribin düzelmemesi, sık sık hastalanmadır. Bahar aylarında bu belirtiler artıyorsa polenlere bağlı astım olma olasılığı yüksektir. Bu sebepten bahar ayı polen alerjisine bağlı alerjik hastalıkların ortaya çıkmasını ve teşhis koyulmasını sağlamaktadır.
Astımın başka isimleri var mı?
Alerjik bronşit, spastik bronşit astım hastalığı için kullanılan diğer terimlerdir. Hekimler aileler paniklemesin diye astım yerine diğer isimleri kullanmaktadırlar.
Astım ve diğer alerjik hastalıklar genetiktir.
Ailede anne veya babada alerjik hastalıklardan herhangi birisi varsa çocukta görülme olasılığı %30 ile %50 arasındadır. Ailede 2 kişide varsa bu oran %80’lere çıkmaktadır. Akrabalarda alerji görülmesi de risk oluşturmaktadır. Çünkü alerjik hastalıklar genetik olarak geçmektedir.
Astım ve Alerjik nezle birlikte görülür mü?
Çocuklarda %60-70 oranında astım ve alerjik nezle birlikte görülmektedir. Bu sebepten alerjik nezle varsa astım yönünden, astım varsa alerjik nezle yönünden mutlaka değerlendirilmelidir.
Astım teşhisi nasıl konulur?
Astım teşhisinde de alerji testleri çok önemlidir. Astım teşhisinde ayrıca solunum fonksiyon testleri, astım kontrol testi, kan testleri gibi testler de kullanılmaktadır. Astım hastalığının teşhisinin doğru konması çok önemlidir. Aksi taktirde her öksüren çocuğa astım dersek boşu boşuna astım ilaçları uzun süre kullanılmış olur. Aynı şekilde astımlı bir çocuğun teşhisi konulmazsa akciğerlerde hasarların gelişmesine neden olabiliriz. Doğru teşhis çok önemlidir. Astım belirtileri olan bir çocuğa mutlaka çocuk alerji uzmanlarınca teşhis konulmalıdır.
Astım ilaçları nasıl kullanılmalıdır?
Astım teşhisi konulduktan sonra verilen ilaçların da doğru teknikle kullanılması gerekmektedir. Aksi taktirde ilaçların faydası olmayacaktır. Sprey şeklinde olan ilaçlar ağza sıkılırsa faydası olmayıp ağız içinde aftlara neden olarak zarar da verebilir. Aynı zamanda ağızdan emilerek zararlı olabilir. Sprey ilaçların akciğerlere ulaşması gerekmektedir. Bu sebeple hazne denilen aracı tüp ve maskelerle verilmelidir.
Astım tedavisinde aşı tedavisi etkili midir?
Etkilidir. Aşının hangi hastalara yapılacağı doğru seçilirse ve doğru karışım yapılırsa aşı tedavisi sonuçları yüz güldürücü olmaktadır. Dil altından uygulanan damla aşılar olduğu gibi cilt altından uygulanan enjeksiyon aşılar da vardır. Hangi metodun uygulanacağı hastaya göre değişmektedir. Aşı tedavisi başlanırsa en az 3 yıl tedavi sürdürülmelidir.
Yeni doğan döneminde alerjik hastalıklardan korunmak için neler yapılmalıdır?
Yeni doğan bebeklerin polen mevsiminde, polenlerin yoğun olduğu dönemlerde dışarıya çıkarılmaması özellikle ailesinde alerjik hastalık olanlarda önemlidir. Anne sütü ile beslenme alerjik hastalıkların gelişmesini engellediği için ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi önemlidir. İlk 2 yaşta antibiyotik kullanmaktan kaçınılması önemlidir. Gereksiz antibiyotik kullanımı alerjik hastalıklara davetiye çıkarmaktadır.
En sık yapılan yanlışlar nelerdir?
Çocuklarda öksürük uzun sürünce hemen astım teşhisi konulmakta ve çiğneme tablet, kortizonlu sprey ve nefes açıcı sprey veya buharları verilmesi yanlıştır. Öncelikle doğru teşhis konulmalıdır. Daha sonra en az ilaçla çocuğa zarar vermeden tedavi edilmelidir.
Tek başına alerji testleri tanı koydurmadığı gibi eğitim almamış hekimlerce yapılan testlerle teşhisi konulmaya çalışılması da çok yanlıştır. Alerji testleri doğru teknikle yapılmalı, alerji uzmanlarınca yorumlanmalı ve doğru teşhisi konulmalıdır.
Evde soğuk buhar makineleri kullanılmamalı aksi taktirde nefes sıkışması daha da artacaktır. Kalorifer petekleri üstünde ıslak bezler konulması, soba üstünde kaynar su konulması ve evde çamaşır kurutulması evin nem oranını artırmakta ve ev tozu akarı alerjisi ve küf alerjisi riskini daha da artırmaktadır.
Önemli notlar
Bahar ayında astım, alerjik nezle ve göz alerjisi belirtileri oluyorsa incelenmelidir.
Alerji testleri çocuk alerji uzmanlarınca yapılmalıdır.
Astım ilaçları ağza sıkılmamalı hazne yardımı ile kullanılmalıdır
Polen mevsiminde polenlerin yoğun olduğu saatlerde dışarıda olmamaya gayret gösterilmeli, ağız yerine burundan nefes alıp verilmelidir.
Polen mevsiminde polen alerjisi olanlar veya ailesinde alerjik hastalığı yoğun olanlar otomobillerinin polen filtresini değiştirmeli, hepa filtreli klimalar kullanılması uygundur.
Gözlerin polenlerden korunması için bahar aylarında güneş gözlüğü veya normal gözlük kullanılmalıdır. Akşamları eve gelince mutlaka kıyafetler değiştirilmeli ve duş alınmalıdır. Evden işe gidilince yüz yıkanıp ağız ve burun su le gargara edilerek polenler uzaklaştırılmalıdır.
Bol su ve meyve suyu içmek çocukların daha zinde olmasını sağlayacaktır.
Bahar ayında çocuklarınızda alerjik hastalıklarının belirtileri görülüyorsa mutlaka bir çocuk alerji uzmanına başvurun. Erken teşhis çok önemlidir. Bahar ayının verdiği ip uçlarını değerlendirmek gerekir.