Alerjik nezle tedavisi korunma (alerjik olunan alerjenlerden ve tetikleyicilerden korunma), ilaç tedavisi, immünoterapi (aşı tedavisi), cerrahi, eğitim, tamamlayıcı tedaviden oluşmaktadır. Bir de alternatif tedaviler vardır. Tedavide başarının sırrı alerji uzmanlarınca doğru tanı konup doğru tedavi yapılmasıdır. Öncelikle alerjik nezlenin ciddiyeti belirlenmeli ve hastalığın ciddiyetine göre alerjik nezle tedavisi düzenlenmelidir.

1. Korunma Tedavisi

Alerjik rinitte uygulanan korunma tedavisi ile astımda uygulanan korunma tedavisi benzerdir. Alerjene maruziyeti azaltmak gereklidir.

2. İlaç Tedavisi

Alerjik nezle (rinitin) ilaç tedavileri nelerdir?

Dekonjestanlar, nazal steroidler, antihistaminikler, mast hücre stalizörleri, lökotrien modifiye edici ilaçlar, antikolinerjikler, anti IgE ve antisitokin tedavileri uygulanabilmektedir. Hastanın şikayetlerine göre ve ciddiyete göre düzenleme yapılmaktadır.

Burun tıkanması için kullanılan dekonjestan ilaçları en fazla kaç gün kullanabilirim ve daha uzun kullanırsam ne olur?
Dekonjenstan ilaçlar en fazla 7 gün kullanılır. Bu süreden sonra etkisi kaybolur ve kullanmaya devam edilirse burun tıkanması daha fazla olmaya başlar.

Antihistaminiklerin etkileri nelerdir?
Hapşırma, burun kaşınması ve nezleye daha çok faydası olup burun tıkanmasına faydası fazla olmaz. 1 saat içinde etki başlar.

Antihistaminiklerin yan etkisi var mıdır?
Uyku yapamayan 2. jenerasyon antihistaminiklerin belirgin bir yan etkisi yoktur.

Nazal steroidler güvenli midir?
Bu tür ilaçlar doktor gözetiminde verilmelidir. Bu ilaçlar uzun süre kullanıldığında yan etkileri görülebilir.

Nazal steroidlerin yan etkileri nelerdir?
Baş ağrısı, bulantı ve kusma, tat ve koku duyusu kaybı, baş dönmesi, anafilaksi, ürtiker, anjioödem ve bronkospasm gibi nadiren yan etkiler görülebilir. Ayrıca burunda yanma ve sızlama (%5-10), hapşırma, sinüs konjesyonu, göz sulanması, boğaz irritasyonu, ağızda kötü tat, kanlı akıntı (%5), nasal septum perferasyonu görülebilmektedir. Bu nedenle doktor kontrolünde tedavi yapılmalıdır.

Mon
6 yaş altındaki bazı hastalarda uygulanabilmekte birlikte antihistaminiklere büyük üstünlüğü olmadığı için tavsiye edilmiyor.

İntranazal antikolinerjikler
Aşırı burun akıntısı olanlarda kullanılır.

3. Aşı tedavisi (İmmünoterapi)

Çocuklarda etkilidir. Ciddi alerjisi olan ve alerji yapan alerjenlerle karşılaşınca şikayeti olanlarda aşı tedavisi önerilir. Polenlere ve ev tozu akarlarına karşı yapılan aşı etkilidir. Ağızdan damla şeklinde veya deri altına enjeksiyonla yapılır. Enjeksiyonla yapılan daha etkilidir. 5 yıl süreyle uygulanır. Kısa süreli ve uzun süreli uygulanan aşılar vardır. Hastalığı tamamen iyileştirdiği ve daha sonra astım gelişmesini engellediği için öneriyoruz.

Aşının yan etkisi var mıdır?

Alerjen verildiği için sadece alerji uzmanlarınca uygulanmalıdır. Alerjen verildiği için 30 dakika içinde ciddi alerjik şoka neden olabilir. Bu nedenle aşı yapıldıktan sonra 30 dakika gözlemde tutulur. Bunun dışında aşı yapılan bölgede şişlik olabilir. Şişlik olursa buz konulmalıdır.

Etkisi ne zaman ortaya çıkar?

Etkisi 1 yılda ortaya çıkar. 1 yıl içinde faydası olmamışsa iptal edilir.

4. Cerrahi Tedavi

Fonksiyonları etkileyen septumun anotomik değişiklikleri, kronik sinüzit, tedaviye dirençli iki taraflı nasal poliposis ve ilaçlara dirençli inferior türbinat hipertrofisi gibi durumlarda ameliyat gerekebilir.

5. Eğitim

Hastalara hastalığın yıl boyu veya tekrarlayıcı özellikleri, alerjen tetiklenmesinden kaçınması gerektiği, solunum yolları irritanları ve sigara içilmemesi gerektiği öğretilmelidir. Burun spreyin doğru bir şekilde kullanması öğretilmelidir.

Prof. Dr. Ahmet Akçay