Besin alerjisi ilk 3 yaşta 100 çocuktan 6’sında görülür ve bunların yarısı inek sütü alerjisidir. Ülkemizde kuruyemiş alerjisinin yaklaşık 100 çocuktan 1’inde olduğu tahmin edilmektedir. Çokça tükettiğimiz kuruyemişleri çocuklarımıza ne zaman yedirmeye başlamalıyız?

Kuruyemişler, sağlıklı yağlar, proteinler, vitaminler ve mineraller açısından son derece zengin gıdalardır. Bu özellikleriyle hem fiziksel hem de zihinsel gelişimi destekleyen besinler arasında yer alırlar. Ancak kuruyemişlerin bebeklere ne zaman ve nasıl verilmesi gerektiği konusu oldukça önemlidir. Yanlış zamanda ya da uygun olmayan şekilde sunulması, alerjik reaksiyonlar veya boğulma riski gibi ciddi sorunlara yol açabilir.

Bebeklerde Kuruyemiş Tüketimi için Genel Rehber

1. Ne Zaman Başlanmalı?

• Bebeklere kuruyemişlerin verilmesi genellikle 6 aydan itibaren ek gıdaya geçiş süreciyle birlikte önerilmektedir. Ancak bu noktada kuruyemişlerin bütün haliyle değil, ezme veya toz formunda verilmesi çok önemlidir. Bütün kuruyemişler boğulma riski taşıdığı için kesinlikle 3 yaşından önce verilmemelidir.

2. Alerji Riski

• Kuruyemişler, potansiyel alerjen gıdalar arasında yer alır. Özellikle ailede besin alerjisi öyküsü varsa, bebeklere kuruyemiş verilmeden önce bir doktora danışılması önerilir. Alerjik reaksiyon belirtileri (döküntü, nefes darlığı, yüz veya dudaklarda şişlik) dikkatle gözlemlenmelidir.

3. Uygun Formda Verilmesi

• Bebekler için kuruyemişler ezme (örneğin yer fıstığı ezmesi) veya toz formunda sunulmalıdır.
• Kuruyemişler püre, yoğurt veya bebek mamalarına karıştırılarak verilebilir.

4. Küçük Miktarlarla Başlanmalı

• Kuruyemişler ilk kez verildiğinde çok az miktarda (örneğin çay kaşığının ucu kadar) başlanmalı ve alerjik reaksiyon belirtileri izlenmelidir.

Kuruyemişlerin Bebeklere Verilme Zamanı ve Yöntemleri

1. Ceviz Bebeklere Ne Zaman Verilir?

• Ne zaman başlanmalı?
  • Ceviz, zengin omega-3 yağ asitleri içeriği nedeniyle bebeklerin zihinsel gelişimi için çok faydalıdır. 6. aydan itibaren ceviz, toz haline getirilerek veya ezilmiş şekilde bebeklerin mamalarına veya pürelerine eklenebilir.
• Nasıl verilmeli?
  • İlk kez verilirken ceviz tozu kullanılmalı ve bir tatlı kaşığı kadar ile başlanmalıdır.
  • 1 yaşından sonra, ezilmiş ceviz daha rahat bir şekilde yoğurt veya kahvaltılık karışımlara eklenebilir.
• Dikkat edilmesi gerekenler:
  • Ceviz alerjik reaksiyon gösterebilir, bu yüzden ilk kez verildiğinde 3 gün boyunca farklı bir yeni besin denenmemelidir.

2. Yer Fıstığı Bebeklere Ne Zaman Verilir?

• Ne zaman başlanmalı?
  • Yer fıstığı, yaygın bir alerjen olduğu için ailede alerji öyküsü olmayan bebeklerde 6. aydan itibaren dikkatle başlanabilir.
  • Alerji riski yüksek bebeklerde, yer fıstığı 1 yaşından sonra bir sağlık uzmanının gözetiminde verilmeli.
• Nasıl verilmeli?
  • Yer fıstığı ezmesi en güvenli formdur. Çok az miktarda (çay kaşığının ucu kadar) başlanmalı ve püre, yoğurt gibi yumuşak yiyeceklerle karıştırılarak verilmelidir.
  • Yer fıstığını toz haline getirerek çorbalara eklemek de iyi bir seçenektir.
• Dikkat edilmesi gerekenler:
  • Alerjik reaksiyon riski oldukça yüksektir. İlk denemeden önce bir doktorla görüşülmesi önerilir.
  • Bütün yer fıstıkları 5 yaşından önce verilmemelidir.

3. Fındık Bebeklere Ne Zaman Verilir?

• Ne zaman başlanmalı?
  • Fındık, protein, sağlıklı yağlar ve E vitamini açısından zengin bir kuruyemiştir. 6. aydan itibaren fındık ezmesi veya tozu şeklinde verilmesi uygundur.
• Nasıl verilmeli?
  • Fındık ince şekilde öğütülerek veya ezme formunda verilmelidir.
  • Bebeklerin çorba, yoğurt veya pürelerine karıştırılarak sunulabilir.
• Dikkat edilmesi gerekenler:
  • Alerjik reaksiyon belirtilerine karşı dikkatli olunmalıdır.
  • Fındığın bütün hali, 5 yaşından önce boğulma riski taşır.

4. Badem Bebeklere Ne Zaman Verilir?

• Ne zaman başlanmalı?
  • Badem, özellikle kalsiyum ve magnezyum gibi mineraller açısından faydalıdır. Bebeklere 6. aydan itibaren toz halinde verilebilir.
• Nasıl verilmeli?
  • Badem sütü veya ince şekilde öğütülmüş badem tozu, kahvaltı karışımlarına veya yoğurda eklenebilir.
  • Ezilmiş badem 1 yaşından itibaren daha rahat kullanılabilir.
• Dikkat edilmesi gerekenler:
  • Badem alerjisi nadir görülse de, ilk denemede alerjik reaksiyon belirtilerine dikkat edilmelidir.
  • Çiğ badem, boğulma riski nedeniyle 3 yaşından önce verilmemelidir.

5. Kaju Bebeklere Ne Zaman Verilir?

• Ne zaman başlanmalı?
  • Kaju, bebeklere genellikle 8-10. aydan itibaren verilebilir. Diğer kuruyemişlere göre biraz daha yağlı yapıda olduğu için sindirimi zor olabilir.
• Nasıl verilmeli?
  • Kaju, ezme ya da toz formunda verilmeli ve diğer gıdalarla karıştırılarak sunulmalıdır.
  • Pürelerin veya çorbaların içine eklenebilir.
• Dikkat edilmesi gerekenler:
  • Kaju, alerjik reaksiyona neden olabilen kuruyemişlerden biridir. Bu yüzden çok küçük miktarlarla başlanmalı.
  • Bütün kaju, boğulma riski nedeniyle küçük çocuklara verilmemelidir.

6. Antep Fıstığı Bebeklere Ne Zaman Verilir?

• Ne zaman başlanmalı?
  • Antep fıstığı, zengin bir protein ve sağlıklı yağ kaynağıdır. 9-12. aydan itibaren toz formunda verilebilir.
• Nasıl verilmeli?
  • İnce şekilde öğütülmüş antep fıstığı, bebeklerin pürelerine veya yoğurtlarına karıştırılabilir.
  • Ayrıca pişmiş mamaların içine eklenebilir.
• Dikkat edilmesi gerekenler:
  • Tuzlu antep fıstıkları bebeklere kesinlikle verilmemelidir. Sadece tuzsuz ve doğal olanları tercih edilmelidir.
  • Alerji riski açısından dikkatli olunmalı.

Bebeklerde ve Çocuklarda Kuruyemiş Tüketiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Alerji Testi: Özellikle ailede alerji öyküsü varsa, kuruyemişler doktor gözetiminde ilk kez denenmelidir.
2. Boğulma Riski: Kuruyemişler kesinlikle bütün veya büyük parçalar halinde verilmemelidir.
3. Tuz ve Şeker İlavesi: Bebeklere kuruyemiş verirken tuzlu veya şekerle kaplanmış formlarından kaçınılmalıdır.
4. Az Miktar: Her zaman az miktarla başlanmalı ve çocuğun tepkisi gözlenmelidir.
5. Yaşına Uygun Formlar: Bütün kuruyemişler yerine ezme veya toz formunda verilmelidir.

Hangi kuruyemişler daha sağlıklıdır?

Kuruyemişler süper besinler olarak bilinir. Kuruyemişlerin protein içeriği yüksek fakat sature yağ asitleri düşüktür. Kolesterol düşürücü özellikleri vardır.

Her kuruyemişin faydası olmakla birlikte ceviz ve fındık çocuklar için diğerlerinden daha önemli bir kuruyemiş gibi görülmektedir.

Bebeklerin hangi kuruyemişleri yememeleri gerekir?

Kuruyemişe alerjiler genellikle 1-2 yaşından sonra ortaya çıkmaktadır. Fıstık alerjileri daha çok 2 yaş civarında görülürken fındık, cevize karşı alerji 5 yaş civarında görülmektedir. Ancak Türkiye’de fındık ve Antep fıstığı üretimi fazla olduğu için çocuklarda fındık, Antep fıstığı alerjileri 1 yaş civarında da görülebilmektedir. Hindistan cevizi alerjisi daha az görülmektedir.

Özellikle ailesinde alerji olan çocukların kuruyemişlere doktora danışarak başlanmalıdır. Alerjenitesi daha yüksek olan fıstık ve Antep fıstığına başlarken çok dikkatli olunmalıdır.

Böbrek taşına eğilimli olan bebeklerin de badem yemekten kaçınmaları gerekir. Çünkü badem böbrek taşına neden olabilen kalsiyum ve oksalattan zengindir.

Sonuç

Kuruyemişler, bebeklerin ve çocukların sağlıklı büyüme ve gelişimlerini destekleyen mükemmel bir besin grubudur. Ancak alerji riski ve boğulma tehlikesi nedeniyle doğru zamanda, uygun miktarda ve doğru şekilde verilmesi büyük önem taşır. Ceviz, fındık, badem gibi kuruyemişler 6. aydan itibaren ezme veya toz halinde verilebilirken, kaju ve Antep fıstığı gibi kuruyemişler 9. aydan sonra dikkatle tüketilmelidir. Her yeni gıdada olduğu gibi, kuruyemişler ilk kez verildiğinde bebeğin tepkileri dikkatle gözlemlenmeli ve herhangi bir şüphede doktora başvurulmalıdır.

Kuruyemişleri bebek beslenmesine güvenli bir şekilde dahil ederek, onların fiziksel ve zihinsel gelişimlerine katkıda bulunabilirsiniz.