Besin alerjisi ilk 3 yaşta 100 çocuktan 6’sında görülür ve bunların yarısı inek sütü alerjisidir. Ülkemizde kuruyemiş alerjisinin yaklaşık 100 çocuktan 1’inde olduğu tahmin edilmektedir. Çokça tükettiğimiz kuruyemişleri çocuklarımıza ne zaman yedirmeye başlamalıyız?

Bebek ve çocuklara ne zaman kuruyemiş verilmelidir? 

Kuruyemişler alerjik besinlerdir ve kuruyemişlerin başlanma zamanı hakkında bilgi çok fazla değildir.

Kuruyemişlere genellikle 12 ay ile 36 ay arasında başlanması tavsiye edilir. Yaş aralığı biraz geniştir. Bu yaş aralığı tavsiyede bulunan çocuk doktorlarına göre değişmektedir. Acaba çocuğumuza kuruyemişleri daha erken başlayabilir miyiz?

Amerika Pediatri Akademisi daha önceki yıllarda bebek ve çocuklarda besin alerjisinin önlenmesi için kuruyemişlerin 3 yaşına kadar başlanmasını önermiyordu. Ancak kuruyemişlere geç başlamanın besin alerjisi gelişmesini anlamlı derecede önlemediği anlaşılmıştır.

Amerika Pediatri Akademisi kuruyemişlere geç başlanması görüşünü günümüzde değiştirdi. Kuruyemişlere, 6 aylık bebeklerde katı gıdaların başlanmasıyla birlikte başlanabileceğini bildirmiştir.

Çocuğun anne veya babasında alerjik bir hastalık varsa kuruyemişlere biraz daha geç başlanması faydalı olabilir. Ailesinde astım, alerjik nezle, besin alerjisi ve egzama gibi alerjik hastalığı olan çocuklara kuruyemişlerin bir yaşından sonra dikkatli bir şekilde başlanması daha uygun olur.

Kuruyemişe başlarken çocukta kuruyemiş alerjisi veya diğer besinlere karşı alerji olup olmadığı sorgulanmalıdır. Bir kuruyemişe alerji varsa diğer kuruyemişe de çapraz reaksiyon olma ihtimali vardır. Bu nedenle bir kuruyemişe alerjisi olan bir çocuğa diğer kuruyemişler de yasaklanmaktadır. 

Kuruyemişlere nasıl başlanmalıdır?

İlk defa kuruyemişe başlanacağı zaman kuruyemişin kendisinden çok kuruyemiş içeren gıdalarla başlanmalıdır. Ceviz ilk başlanacak kuruyemiş olabilir. Hem alerjenik özellikleri diğerlerinden daha az hem de çocuklara faydası daha fazladır. Cevizi doğrudan vermek yerine ezerek bir gıda içinde verilebilir. Özellikle ailesinde alerjik hastalık olmayan çocuklara fıstık ezmesi, ezilmiş badem gibi ürünler ile de başlangıç yapılabilir. Çünkü kuruyemişlerin, alerji dışında akciğere kaçma riski de vardır. Bu nedenle fıstık ezmesini ekmeğe sürerek, badem de ezilerek yulaf ezmesi içinde verilebilir.

Anne veya babasında alerjik hastalık olanlarda kuruyemişe başlarken çok dikkatli olunmalıdır. Kuruyemiş içeren gıdayı ilk kez verirken öncelikle dudağa sürülmeli ve 30 dakika beklenmelidir. 30 dakika içinde dudak etrafında kızarıklık, vücutta kızarıklık, kaşıntı, kusma, nezle görülüp görülmediği kontrol edilmelidir. 30 dakika içinde bu belirtiler görülmüyorsa çok az miktarda verilmelidir. Bir gün içinde yine alerjinin belirtileri görülmüyorsa artık kuruyemişe devam edilebilir. Farklı kuruyemişlerin en azından bir hafta arayla başlanması daha doğru yaklaşım olur. Hangi kuruyemişten sonra alerjinin geliştiğini daha iyi anlayabiliriz.

Kuruyemişe alerji geliştiğini nasıl anlarım?

Kuruyemiş verildikten sonra ilk 2 saat içinde ve 2 saatten sonra görülen alerji belirtileri vardır. İlk 2 saatte görülen başlıca belirtiler dudak etrafında kızarıklık, vücutta kaşıntılı kızarıklık, dilde veya dudakta şişme, göz etrafında şişme, nezle, nefes sıkışması, akciğerde hırıltı, karın ağrısı, kusma ve alerjik şok gibi belirtiler görülebilir. 2 saatten sonra görülen belirtiler ise kakada sümüklenme, ishal, kusma, karın ağrısı, kakada kan görülmesi , egzama gibi belirtiler olabilir.

Kuruyemişlere alerji belirtileri varsa mutlaka bu konuda en deneyimli uzmanlar olan çocuk alerji uzmanlarına başvurulmalıdır.

Bu kuruyemişlerin ne gibi faydaları vardır?

Kuruyemişler, vitamin, mineral, antioksidan, yağ, protein ve lif içermektedir.

Kuruyemişler protein, yağ, vitamin E, niasin (B3), magnezyum, manganez, krom gibi minerallerden zengindir.

Kuruyemişler çocukların büyümesine, gelişmesine ve öğrenmesine katkı sağlar.

Yer fıstığı

Yer fıstığında doymuş yağ aside daha fazladır. Omega-3 içeriği fındık, ceviz ve bademe göre daha düşüktür.  Çok iyi bir kuruyemiş sayılmaz. Flavonoid ve antioksidan içerirler. Trigliseridleri düşürücü özelliği vardır.

Ceviz

Ceviz iyi bir bitkisel protein kaynağıdır. Omega-3 içeriği iyidir. Ceviz beynin besini olarak bilinir. Bunun nedeni çocuklarda beyin gelişimi için gerekli olan omega-3 yağ asitlerinden zengin olmasıdır. Manganez, bakır, B vitamini ve liften zengindir. Kan kolesterolünü düşürücü etkisi vardır. Ceviz triptofan aminoasidi içerir. Triptofan melotinin için iyi bir kaynaktır. Kuvvetli bir antioksidan olan melotonin için de iyi bir kaynaktır. Melotonin hücre yenilenmesi ve yaşlanmamayı geciktirme özelliği vardır. Melotonin uyku hormonu olarak da bilinir. Eklem gelişimi için faydalıdır.

Fındık

Fındık tüm besin ögelerini içinde bulunduran besindir. İyi bir potasyum kaynağıdır. Çok iyi bir enerji kaynağı ve kolesterol düşürücü özelliği vardır. Solunum sistemi rahatsızlıklarında faydalıdır.

Badem

Badem yararlı bir besindir. Antioksidan bakımından zengindir. Bağırsak sisteminin düzenli çalışmasına katkıda bulunabilir. Sinir sistemi gelişimi ve solunum yollarının sağlığı için faydalı bir besindir. Bağışıklık sistemi için de faydalıdır.  Oksalat ve kalsiyum bakımından da zengindir. Bu nedenle böbrek taşına eğilimli olan çocuklara badem verirken dikkatli olunmalıdır.

Kaju fıstığı

Hint fıstığı olarak da bilinir. En iyi bakır kaynaklarından biridir. Triptofan, magnezyum, çinko, demir içermektedir. Bağışıklık sisteminde önemli rol oynayan selenyum içerir. Kalorisi ceviz kadardır. Doymamış yağ aside içeriği yüksektir.

Antep fıstığı

Solunum sistem rahatsızlıklarında faydalıdır. Protein miktarı iyidir. Kolesterol düşürücü özelliği vardır.

Hangi kuruyemişler daha sağlıklıdır?

Kuruyemişler süper besinler olarak bilinir. Kuruyemişlerin protein içeriği yüksek fakat sature yağ asitleri düşüktür. Kolesterol düşürücü özellikleri vardır.

Her kuruyemişin faydası olmakla birlikte ceviz ve fındık çocuklar için diğerlerinden daha önemli bir kuruyemiş gibi görülmektedir.

Bebeklerin hangi kuruyemişleri yememeleri gerekir?

Kuruyemişe alerjiler genellikle 1-2 yaşından sonra ortaya çıkmaktadır. Fıstık alerjileri daha çok 2 yaş civarında görülürken fındık, cevize karşı alerji 5 yaş civarında görülmektedir. Ancak Türkiye’de fındık ve Antep fıstığı üretimi fazla olduğu için çocuklarda fındık, Antep fıstığı alerjileri 1 yaş civarında da görülebilmektedir. Hindistan cevizi alerjisi daha az görülmektedir.

Özellikle ailesinde alerji olan çocukların kuruyemişlere doktora danışarak başlanmalıdır. Alerjenitesi daha yüksek olan fıstık ve Antep fıstığına başlarken çok dikkatli olunmalıdır.

Böbrek taşına eğilimli olan bebeklerin de badem yemekten kaçınmaları gerekir. Çünkü badem böbrek taşına neden olabilen kalsiyum ve oksalattan zengindir.