Ülkemizde korona virüse karşı ilk etapta Coronavac aşısı kullanıldı ve akabinde Biontech aşısı da uygulanmaya baladı. Yakın zamanda da ülkemizde uygulanan korona virüs aşılarına bir yenisi daha eklenecek. Rus aşısı olan Sputnik V aşısının önümüzdeki günlerde yapılmaya başlaması, akıllara aşının yan etkileri, etkinlik oranı ve alerji riski gibi soruları da getiriyor. Bu yazımızda Rus aşısının alerji riskini, yan etkilerini ve aşıyla ilgili detayları sizler için yazdık.

Sputnik V (Gam-COVID-Vac) Aşısı Nedir?

Rus aşısı olan Sputnik V aşısı, faz 3 çalışmalarının tamamlanmasının ardından FDA tarafından onaylanmıştır. Johnson&Johnson ve Oxford-Astra Zeneca aşısı ile aynı grupta olan bu aşı, viral vektör aşıdır. Sputnik V aşısı, korona virüsün genine entegre edilen adenovirüs DNA’ya dayalı bir aşıdır. 21 gün aralıklarla kas içinden ayrı ayrı uygulanır. Sonuçlar, aşının sağlıklı katılımcılarda iyi tolere edildiğini ve oldukça immünojenik olduğunu gösterilmiştir.

Aşının Etkisi Nasıl Gelişir?

Sputnik V aşısında, virüs vektör olarak Adenovirüs kullanılır ve bu virüs içine korona virüs spike proteinini sentez etmesi için DNA parçası yerleştirilip vücuda enjekte edilir. Bu DNA parçası, korona virüsün bağışıklık sağlayan proteinini sentez ederek bağışıklık gelişir. Sputnik V aşısı, kişinin DNA’sına entegre olmaz ve hastalık oluşturmaz. Bu nedenle güvenlidir.

Rus Aşısı Sputnik V’in Diğer Vektör Aşılardan Farkı Nedir?

Rus aşısında Adenovirüsün 2 ayrı serotipi kullanılmıştır. Diğer vektör aşı olan Oxford-AstraZeneca aşısı ile Johnson&Johnson aşılarında vektör olarak  tek tip adenovirüs vektörü kullanılmıştır.

Sputnik V Aşısının Etkinliği Nedir?

Sputnik V aşısının etkinlik oranı son verilen bilgilere göre %97.6’dır. İlk dozdan 15 gün sonra aşının etkinliği %73.6 olarak belitilmiştir ve ciddi korona virüse karşı da %100 etkinlik bildirilmiştir.

Hem antikor oluşturma hem de hücresel immünite oluşturma bakımından etkili bir aşı olduğu bildirilmiştir. Adenoviral vektör-verilen antijenlerin, tek bir aşılamadan sonra bile vücudun bağışıklığını yeterince sağladığı bildirilmektedir.  İki doz uygulanmasıyla çok daha etkili ve uzun süreli bağışıklık geliştireceği bildirilmektedir.

Sputnik V Aşısı Diğer Vektör Aşılardan Daha Mı Etkilidir?

Sputnik V aşısında iki farklı tip adenovirüs vektörün kullanılması ile ilk dozda adenovirüse karşı antikor gelişmesi sonucu ikinci doz uygulandığında bu gelişen ikinci dozun etkinliğinin azalması ihtimalini ortadan kaldırdığı için, daha etkili bir aşı olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.

Rus Aşısı Sputnik V’in Yan Etkisi Var Mıdır?

Yan etki, neredeyse her aşıda görülebilen bir durumdur; dolayısıyla Rus aşısından sonra da bazı yan etkiler meydana gelebilir. Görülen yan etkilerin %94’ü hafif yan etkilerken ciddi sayılabilecek yan etkilerin oranı ise %0,3 oranındadır.

Aşıdan sonra oluşabilecek bazı yan etkiler şunlardır:

• Aşı uygulanan bölgede ağrı, şişlik, kızarıklık,
• Baş ağrısı,
• Yorgunluk,
• Kas ağrısı,
• Titreme, ateş,
• Mide bulantısı.

Görülen yan etkiler, genellikle aşı yapıldıktan sonraki bir veya iki gün içinde ortaya çıkar. Ya etkiler günlük işlerinizi etkileyebilirken birkaç içinde düzelmesi gerekir.

Sputnik V aşısında karşı ciddi yan etkiler oldukça nadirdir. Her aşı uygulamasında olduğu gibi bu aşıdan sonra da 30 dakika hastane ortamında beklemek, yararlı olacaktır.

Rus Aşısında Alerji Riski Var Mı?

Rus aşısının faz 3 çalışmalarında bildirilmiş bir alerji vakası yoktur. Diğer vektör aşılarında ürtiker tarzı reaksiyonlar meydana gelmiştir, bu nedenle ürtiker tarzı reaksiyonlar meydana gelebilir. Aşı içinde bulunan maddelerden herhangi birine alerjisi olan kişilerin, bu aşıyı olmaması gerekir.

Alerjik Hastalığı Olan Kişiler Sputnik V Aşısı Yaptırabilir mi?

Alerjisi olan kişiler, Rus aşısını yaptırabilir. Alerjik astım, egzama, alerjik nezle ve diğer alerjik hastalığı olanların, Sputnik V, BioNTech ve Coronavac aşısı olmasında herhangi bir sakınca yoktur. Alerjisi olan kişilerin aşı olduktan sonra 30 dakika gözetim altında beklemeleri, olası bir reaksiyona hızlıca müdahale edilmesi için, faydalı olacaktır.

İlaç Alerjisi Olanlar Sputnik V Aşısı Olabilir Mi?

İlaç alerjisi olanların, Sputnik V aşısı olmasında bir sakınca yoktur. Aynı şekilde bu kişilerin Coronavac aşısı olmasında da sakınca yoktur. Aşı içindeki maddelere alerjisi olan kişilerin, aşıyı olmaması gerekir.

Aşıdan Sonra Yan Etki Görünürse Ne Yapılabilir?

Aşı uygulanan bölgede ağrı, şişlik veya kızarıklık meydana gelirse, kolunuzu yükseltmeniz ve soğuk suyla ıslatılmış bir havlu tatbik etmeniz yararlı olacaktır. Bunun yanı sıra parasetamol içeren ağrı kesici de kullanabilirsiniz.

Yorgunluk; dinlenmeniz ve bol sıvı almanız yararlı olacaktır.

Hafif ateş ve titreme; istirahat etmeniz, sıvı almanız ve parasetamol içeren ağrı kesici almanız önerilmektedir.

Baş ağrısı; aşıdan sonraki bir hafta içinde baş ağrısı gelişirse parasetamol içeren ağrı kesici almanız faydalı olacaktır. 

Kas ve eklem ağrısı; aşıdan sonra bir hafta içinde kas ve eklem ağrısı gelişirse dinlenmeniz, bol sıvı almanız ve parasetamol içeren ağrı kesici almanız yeterli olacaktır.

Kusma ve ishal; aşıdan sonra bir hafta içinde kusma ve ishal gelişecek olursa ağızdan sıvı ve gıda almanız faydalı olacaktır. Yeterince sıvı alamaz ve halsizlik gelişecek olursa sağlık kurumunda serum takviyesi gerekliliğinin değerlendirilmesi gerekir.

Özetleyecek Olursak:

• Rus aşısı yan etkileri diğer COVİD 19 aşılarından çok farklı değildir.
• Sputnik V aşısına karşı alerji riski düşüktür ve bu aşı etkili bir aşıdır.
• Astım, alerjik nezle, egzama, besin alerjisi ve ilaç alerjisi olan kişiler Sputnik V aşısını olabilir.
• Aşıdan sonra 30 dakika hastanede beklemek, olası risklere hızlı müdahale edilebilmesi açısından faydalı olacaktır.
• Alerjik şok gelişmesi halinde müdahale edilebilecek ekipmanın ve personelin olması çok önemlidir.
• İlk aşıyı olduktan sonra alerji belirtisi olan kişilerin ikinci dozu olmaması ve alerji uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekir.