İnsanlar kapalı alanlarda yaşarlar, kapalı alanlara ait alerjenler ise ev içi alerjenler olarak adlandırılır. Ev içi alerjenler bir kaç kategoride sınıflandırılabilir.
Ev içi alerjenleri içerisinde ev tozu akarları, tüylü hayvanlar, hamam böcekleri ve küfler yer alır. Alerji tedavisi için evlerde alerjen yoğunluğunu azaltmanın etkinliği konusunda çelişkili sonuçlar vardır. Alerjide tek bir yöntem işe yaramaz. Tek bir tedavi ya da arınma yöntemi yeterli olmayabilir. Bunun için farklı yöntemler bir arada kullanılabilir. Ev içerisindeki alerjenlerden korunma tedavi için önemlidir.
Şehirlerde yaşayan atopik astımlı çocuklarda, bireye göre uyarlanmış, eve dayalı, kapsamlı çevresel önlemlerin alınması ev içi alerjenleri azaltmış ve astımla ilişkili sorunların (alerjinin) azalmasına neden olmuştur.
Ev Tozu Akarlarından Uzaklaşma
Ev tozu akarları çıplak gözle görülmeyen mikroskobik canlılardır. Sık alerjiye sebep olan alerjenlerdir. Ev tozu akarları Her coğrafi şartta aynı etkiyi yaratmaz. En önemli ve en sık alerjiye neden olan türleri ise belirli iklim ve coğrafi şartlarda bulunmaktadır. Ev tozu akarları özellikle yataklarda, yastıklarda, yorganlarda, battaniyelerde, halılarda ve kumaş kaplı oturma takımlarında ve tüylü oyuncaklarda yoğunlaşmaktadır. Besin kaynağı olarak insan deri döküntüleri, dökülmüş kıl, saç ve küfleri kullanırlar. Akarların çoğalması için ideal ısı 25-30 °C, nem oranı ise %70-90’dır. Akarlar nem oranının %50 üstünde ve sıcaklığın 18 °C üstündeki ısıyı tercih ederler. Nem oranının %50 altında olduğu ortamlarda akarlar uzun süreli yaşayamaz. Bu nedenle 1800 metreden yüksek bölgelerde, deniz veya göletlere yakın olmayan kurak bölgelerde havanın kuru olması nedeniyle akar bulunmamaktadır. Avrupa iklim kuşağında evlerde yılın her döneminde akar bulunabilmektedir. Yine de akarların en sık görüldüğü iki dönem Eylül-Ekim ve Nisan-Mayıs aylarıdır.
Akarlara alerjisi bulunan hastalar yılın her döneminde semptomlar görülebilmesine rağmen bu iki dönemde daha sık yakınmalar olmaktadır. Nemin arttığı dönemlerde akar alerjisi olanların yakınmaları artmaktadır. Ev tozu akarlarının vücut yapıları ve dışkıları alerjik özellik göstermektedir. Ev tozu akarlarının atopik kişilerin solunum yoluna ulaştıklarında duyarlılaşmaya neden olmaktadır. 1 gram ev tozunda 500 ev tozu akarı bulunmaktadır. Alerjik çocukların akar alerjenlerine maruziyeti önlendiğinde, ev içerisindeki alerjenlerden korunma sağlandığında IgE düzeylerinin azaldığı gösterilmiştir.
Ev Tozu Akarları ve Astım
Ev tozu akarı alerjisi evrensel bir sağlık sorunudur. Ev tozu akarları ve astım belirtileri arasında ilişki kanıtlanmıştır. Birçok çalışmada astım belirtileri, akciğer fonksiyonları ve ev tozu akarlarına duyarlı astım hastalarında ilaç ihtiyacı ev tozu akar maruziyet seviyesi ile korele bulunmuştur. Akarlar tekstil ürünlerinin olduğu ve insanların yaşadıkları ortamlarda yaşayıp çoğaldığından, bunları azaltmak zor, yok etmek ise mümkün değildir. Akar geçirmeyen yatak yorgan kılıfları, akarasidler ve HEPA filtreleri kullanımının akar miktarını azalttığı gösterilmiştir. Ancak tek başına hiçbir önlemin ev tozu akarı alerjisini azaltması mümkün görünmemektedir. Ev tozu akar alerjenlerini azaltmaya yönelik tekil kimyasal ve fiziksel yöntemler, erişkinlerde astım belirtilerini azaltmada etkili değildir. Bir çalışmada yatak yastık kılıflarının çocuklarda hava yolu aşırı duyarlılığını azalttığı gösterilmiştir. Bariyer yöntemlerini, toz alınmasını ve akarların sevdiği mikro yaşam alanlarını azaltmayı içeren önlemlerin alınmasının astım belirtilerini azaltmadaki etkinliği, yalnızca az gelişmiş toplumlarda doğrulanmıştır ve yaygın kullanımı yönünde bir öneride bulunmak mümkün değildir.
Ev Tozu Akarı Önlemleri
Alınacak önlemler arasında; yatak ve yastık kılıfları, çarşafların en az 55 üstünde derecede yıkanması, halıların ve tüylü oyuncakların kaldırılması, evdeki nemin %60 altında tutulması gibi bazı önlemler sayılabilir. Ev içi ortamlarının kesinlikle nemli, rutubetli olmaması gerekmektedir. Özellikle evlerin nemli yeri olan banyolara dikkat edilmeli ve buralarda gerekli yalıtım önlemleri alınması gerekir. Yatak odalarında buhar yapılmamalı, akarların çok bulunduğu yün malzemeler, duvardan duvara kaplı halılar kullanılmamalıdır. Akarasidler canlı ev tozu akar miktarını azaltır ancak ev tozu akar alerjen miktarına daha az etkilidir. HEPA filtrelerin kullanılması, evde halıların kaldırılması, yatak yastıklar için anti alerjik kılıfların kullanılması akar miktarını azaltabilir ve alerjiye önlem olarak sayılabilir. Sentetik ürünler daha az alerjendir. Kuş tüyü yastıkların sentetik olanlarına göre daha az akar oluşumuna neden olduğu ve bunun da tüylerde bulunan küfün akarlarla yarışması nedeniyle olduğu bildirilmiştir.