Astım krizi, astımlı çocukların korkulu rüyasıdır. Astım krizi olunca nefes darlığı olur ve aileler panikler. Geceleri çocuk uyuyamaz, öksürükler olur ve nefes alıp verme hızlanır. Peki astım krizini nasıl anlarız ve evde ne yapabiliriz biliyor muyuz? Astım tedavisi bu makale ile öğreneceğiz.
Astım tedavisi, astımlı bir çocukta ani gelişen nefes darlığı, öksürük, hışıltılı solunum, solunum güçlüğü ya da göğüste tıkanıklık ve solunum fonksiyonlarında bozulma görülmesine denir.
Astım krizi nedenleri nelerdir?
- Yetersiz tedavi,
- Gribal solunum yolu infeksiyonları,
- Çevresel irritanlara ve allerjenlere maruz kalma (Sigara dumanı, ev tozu, kedi, köpek, hamamböceği ve küf alerjenleri ile karşılaşma,
- İyi tedavi edilmeyen rinit, sinüzit, gastroözofageal reflü,
- Stress, yüksek duygulanmalar (ağlama, gülme vb).
Astım krizi gelişince ne yapmalıyım?
Astım krizi gelişen çocuğunuzda ani nefes sıkışıklığı, öksürük, hırıltı gelişmişse astım krizi söz konusudur. Astım krizinde öncelikle astım krizi değerlendirilmelidir.
Astım tedavisinde astım şiddeti ne olursa olsun evde ilk yapılması gereken çocuğunuza salbutamol vermelisiniz. Salbutamol sprey veya nubulizatör cihazı ile salbutamol nebul olarak verilmelidir.
Salbutamol nebul 6 aylıktan küçüklerde yarım ampul 6 aydan büyüklerde 1 ampul verilmelidir. İçine 2 cc kadar serum fizyolojik ilave edebilirsiniz. 20 dakika arayla 3 defa uygulamak gerekir.
Salbutamol sprey genelde 4 yaşından büyük çocuklar için tercih ediyoruz. Daha önce kullanıyor ve düzgün kullandığından eminsek sprey metodu ile verilebilir. Salbutamol sprey kesinlikle hazne yardımı ile kullanılmalıdır. Aksi taktirde faydası olmaz. 4-5 yaşlarında maskeli hazne tercih edilirken 5-6 yaşından büyüklerde maskesiz hazne tercih edilmelidir. Salbutamol sprey 2-4 puf (Maskeli veya maskesiz hazne yardımı ile her bir puf ayrı ayrı olmak üzere) ile uygulayın.
Bricanyl turbuhaler 12 yaş üstünde tercih edilir.
Astım krizini 1 saat sonunda tekrar değerlendirin.
1. Eğer hışıltı ve nefes sıkışması kayboldu ise ve PEF değeri %80 üstünde ise her şey yolunda demektir. 4 saat arayla günde 6 defa 2-4 puf salbutamol öksürük kesilinceye kadar en fazla 2 hafta kullanmaya devam ediniz. Daha önceden flitikozon veya budesonid gibi inhala steroid kullanıyorsanız dozunu 1 hafta süreyle 2-4 katına çıkınız. Örneğin Fliks. 2×1 kez kullanıyorsanız 1 hafta 4×2 kullanınız.
2. Eğer hışıltı ve nefes sıkışması varsa ve PEF değeri %60-80 arasında ise 0.5-1 mg/kg dozunda ve maksimum 60 mg olacak şekilde pre tableti ezerek tatlı reçel, pekmezle birlikte veriniz. Pred. tab 4 veya 16 mg tabletleri vardır. Örneğin 20 kg olan bir çocukta 10 ile 20 mg arasında (0.5-1 mg/kg dozunda) gereklidir ve Pred. 16 mg tabletten 1 tablet verebilirsiniz. Tableti içirdikten sonra saatte bir salbutamol uygulamaya devam edin ve çocuğunuzun doktoruna haber verin ve hastaneye götürün.
3. Bariz hışıltı ve nefes sıkışması varsa ve PEF %60 altında ise yukarıdaki gibi pre tableti içirin ve vakit geçirmeden acil bölümüne götürün. Çocuğunuzu acil serviste tedavi edilmesi gerekir. Acil servise götürünceye kadar saatte bir kez salbutamol uygulamaya devam ediniz.
Salbutamol dozu nasıl hesaplanır ve nasıl verilir?
Doz hesaplaması:
Salbutamol nebul dozu: Salbutamol dozu 0.15 mg/kg dozunda ve en az 1 ampul olacak şekilde (6 aydan küçüklerde yarım ampul) verilir. En fazla 5 mg verilr. 1 ampul salbutamolda 2.5 mg salbutamol vardır. Hazne içine salbutamol konulur ve içine 2 cc kadar serum fizyolojik ilave edilebilir.
Salbutamol puf dozu: 2-4 puf verilir. Her bir puf ayrı ayrı uygulanır.
Astım Tedavisi İlaçlar nasıl verilir?
Astım tedavisinde salbutamol eğer evde nebulizasyon cihazı varsa nebulizatör ile verilmelidir. Nebulizatör yoksa ağızlıklı veya maskeli hazne ile (Hangisini kullanıyorsa) verilmelidir.
Salbutamol yan etkileri nelerdir?
Salbutamol kullanırken elde tremor denilen tireme olabilir ve dozun azaltılması gerekir. Elde titreme olduğunda lütfen doktorunuzla temasa geçiniz.