Kronik astım, solunum yollarının daraldığı ve şiştiği bir durumdur. Bu durum nefes almayı zorlaştırıcı etkilere sahiptir. Öksürük, hırıltı ve nefes darlığını tetikleyebilir. Bazı insanlar için astım küçük bir rahatsızlık olurken bazıları için ise hayatı tehdit eden büyük sorunlara yol açabilir. Astım iyileştirilemez ancak etkileri kontrol altına alınabilir. Astım genellikle zaman içinde değişen bir hastalık olduğu için belirtilerinizi takip etmek ve tedavinizi doğru ve etkili bir şekilde devam ettirmek için doktorunuz ile birlikte çalışmanız önemli bir noktadır. Yapılan araştırmalara göre ailesinde alerji veya astım geçmişi olan kişilerin astım geliştirmeye daha yatkın olduğunu ortaya koymuştur.
Kronik Astım Belirtileri
Astım belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve semptomların şiddeti de kişiden kişiye değişir. Astımda en yaygın belirti hırıltılı solunumdur. Nefes alındığında cızırtılı veya ıslık sesi çıkar. Bunun akabinde; nefes darlığı, göğüste sıkışma ya da ağrı, kronik öksürük, öksürük ya da hırıltı nedeni ile uyumada güçlük gibi durumlar yer alır. Astım alevlenmeleri veya astım atakları olarak da adlandırılan semptomlar genellikle alerjilerden ve alerjen maddelere maruz kalmaktan kaynaklanır. Evcil hayvan tüyü, polen, toz akarları, küf, mantar gibi alerjenlere maruz kalmak astım ataklarını tetikler. Alerjik olmayan tetikleyiciler ise duman, kirlilik ya da hava koşullarındaki değişiklikleri içerir. Egzersiz sırasında, üşüdüğünüzde ya da yoğun stres altında olduğunuz zamanlarda astım semptomları daha kötü de seyredebilir. Astım belirtilerindeki modeller önemlidir ve doktorunuzun tanı koymasına yardımcı olabilir. Bu sebeple belirtilerin ne zaman ortaya çıktığına dikkat edilmelidir. Gece veya sabahın erken saatlerinde, egzersiz sırasında ya da sonrasında, belirli mevsimlerde, güldükten ya da ağladıktan sonra, yaygın astım tetikleyicilerine maruz kalındığında gibi hangi zamanda astım belirtilerinin kendini gösterdiği önemli olmaktadır. Astımı olan çocuklar astımlı yetişkinlerle aynı semptomları gösterebilir; öksürük, hırıltılı solunum ve nefes darlığı. Bazı çocuklarda kronik öksürük tek semptom olabilir. Bu sebeple ebeveynler tarafından çocuklarının durumu iyi gözlemlenmelidir.
Kronik Astım Teşhisi
Bir alerji uzmanı astımı teşhis ve tedavi etmeden en nitelikli doktordur, bu sebeple astım belirtileriniz varsa alerji uzmanına görünmenizde yarar olacaktır. Doktorunuz akciğerlerinizin ne kadar iyi çalıştığını ölçmek için ayrıntılı bir tıbbi öykü alarak ve solunum testleri yaparak astımı teşhis eder. Doktorunuz astımınız olduğunu düşünürse, fizik muayene yapacaktır. Kulaklarınıza, gözlerinize, burnunuza, boğazınıza, cildinize, ciğerlerinize bakacaktır. Bu muayene, ciğerlerinizden ne kadar iyi hava verdiğinizi tespit etmek için akciğer fonksiyon testini de içerebilir. Astımı doğrulamak için doktorunuz, akciğer fonksiyon testleri olarak bilinen bir veya daha fazla solunum testi yaptırmanızı isteyebilir. Astımı teşhis etmek için kullanılan yaygın akciğer fonksiyon testleri şunları içerir: Spirometri, tepe hava akışı, FeNO testleri (solunan nitrik oksit), provokasyon testleri. Astım teşhisi konulurken farklı testler yapılabilir. Yapılan testler ve semptomlarınız göz önünde bulundurularak astım tipine karar verilir ve teşhissin akabinde tedaviye başlanır. Astımı olan çoğu kişinin alerjisi de vardır. Bu nedenle doktorunuz alerji testi de yapabilir. Alerjik reaksiyona neden olan maddeyi belirlemek alerjenden kaçmanıza yardımcı olacaktır ve aynı zamanda astımınızın da alevlenmesini önleyerek tedaviye yardımcı olacaktır.
Kronik Astım Tedavisi
Astımın tedavisi yoktur ancak astımın yol açtığı belirtiler etkili astım tedavisi yönetimi ile kontrol edilebilir. Bu tedavi ilaçlarınızı belirtildiği gibi almayı ve astım belirtilerinize neden olana tetikleyicileri önlemeyi amaçlar. Alerji uzmanınız bu konuda size etkili ve kalıcı talimatlar verecektir. Astım tedavisinde kullanılan çeşitli ilaçlar bulunmaktadır. Doktorunuz mevcut durumunuza uygun ilacı size reçete edecektir ve durumunuzu gözlemleyecektir. Hızlı rahatlama veya kurtarma ilaçları, astım alevlenmesi sırasında solunum yollarını hızla gevşetmek ve açmak, semptomları hafifletmek için kullanılır. Çabuk rahatlama ilaçları kontrol edici ilaçların yerini almaz ve sürekli kullanılmaz. Bu ilaçları kullanırken doktorunuzun tavsiye ve talimatına uymanız gerekmektedir. Astımı olan kişiler grip, zatürre gibi solunum yolu enfeksiyonlarından kaynaklanan komplikasyonlar geliştirme riski altındadır. Bu nedenle astım hatalarının, özellikle de yetişkinlerin, yıllık olarak aşılanması önemlidir. Uygun tedavi ve astım yönetimi planı ile belirtilerinizi en aza indirebilir, hayat kalitesini arttırabilirsiniz.