En sık alerjiye sebep olan ve bahar alerjisinde astımı tetikleyen polenlerden korunma hakkında genel bilgiyi şu şekilde verebiliriz.
Polenler diğer inhalan alerjenlere göre biraz daha büyüktür. Polenler büyük olduğu için akciğer alt hava yollarına göre daha çok burunda depolanmaktadır. Sıcak, kuru ve rüzgarlı günlerde özellikle rüzgarla taşınan polenlerin miktarı artmaktadır. Ağaç polenleri ilkbaharda, ot polenleri yaz aylarında ve yabani otlar sonbaharda havada daha çok bulunmaktadır. Polenler bitkilerin çoğalması için gereklidir. Polen bitkilerin erkek üreme hücresidir. Çiçeksiz bitkilerin polenleri rüzgarla taşınırken çiçekli bitkilerin polenleri böceklerle taşınmaktadır.
Polen Alerjisi
En önemli alerjik polenler rüzgarla taşınan polenlerdir. Polenler rüzgarın etkisiyle çok uzak mesafelere taşınabilir ve polen kaynağından çok uzakta bile olsalar duyarlı kişileri etkileyebilirler. Polen alerjisinde alerjik polene sahip bitkilerin bulunduğu bölgelerin yakınında polen yoğunluğu daha fazladır. Havaların ısınmaya başladığı Mart ayında polenler havaya yayılmaya başlamaktadır. Polenlere duyarlı çocuklarda yani polen alerjisinde polenler astım belirtilerini ortaya çıkarabilmektedir.
Polen sayıları ve özellikleri farklı coğrafya, ısı ve iklim koşullarında değişebilmektedir. Atmosferdeki polen konsantrasyonu, bulunulan coğrafi bölgedeki iklim ve bitki örtüsüne bağlıdır. Bu nedenle bölgeler arasında farklılıklar bulunur. Polenlerin atmosferde bulunma süresi ve yoğunluğu iklim koşullarına göre yıldan yıla değişimler gösterebilir. Polenler atmosferde bulunma süresi ve yoğunluğu iklim koşullarına göre yıldan yıla bazı değişimler gösterebilir.
Polenler dış ortam havasında genel olarak bulundukları mevsime göre ağaç polenleri, çayır polenleri ve yabani ot polenleri olarak üç grupta incelenir. Ağaçlar kış sonunda ve ilkbahar başında polen üretir. Çayır bitkilerine ait polenler ilkbahar sonu ve yaz başında atmosferde görülmeye başlarken, yabani otlara ait polenler yaz sonu ve sonbahar başında atmosferde yoğunluk gösterir. Yabani ot türlerinden Parietaria uzun bir polinizasyon dönemi göstermekte olup Mart-Kasım ayları arasında polenleri atmosferde bulunmaktadır. Sıklıkla alerjik duyarlılaşmaya neden olan ve ülkemizde bulunan çayır polenleri ve yabani ot bitkilerine ait polenlerdir. Ağaç polenlerinden ise Huş ağacı ve diğer Betulaceae grubu zeytin ve dış budak ağacı, meşe, çınar ağacı, servi ağacı, ardıç ağacı ve fındık sayılabilir. Polenler arasında çapraz reaksiyonlar görülebilmektedir. Bunlardan en önemlisi grass polen türleri arasındaki çapraz reaksiyonlardır. Polenlerin burun ve gözlere temas etmesi sonrasında polenlere alerji geliştiren hastaların çoğunda alerjik rinittir. Polen alerjisi farklı alerjik hastalıkları tetikleyebilmektedir.
Özellikle alt solunum yollarına ulaşabilecek küçük polenler astımı tetikleyebilmektedir. Polenlerin havada parçalanmaları onların yapılarında bulunan alerjik polen proteinlerinin atmosfere dağılmalarına neden olabilmekte ve bu nedenle atmosferde polen bulunmadığı dönemlerde alerjik polen proteinleri bulunabilmekte ve duyarlı hastaları etkileyebilmektedir.
Polenler ve Küfler
Polenler ve küfler gibi ev dışı alerjenlerden tamamen kaçınabilmek olanaksızdır ancak bazı önlemler alınabilir.
Polenlere karşı alerjisi olan astımlı çocukların bazı önlemler alması önerilmelidir. Bahar mevsiminde polenlerin yoğun olduğu saatlerde açık havada fazla vakit geçirmemek, ağız yerine burundan nefes almak, pikniğe gitmemek, evleri polen düzeyi düşük olduğu akşam saatlerinde havalandırmak faydalı olabilir. Ayrıca pencereleri kapalı tutulması ve mümkünse klima cihazı kullanılması tavsiye edilebilir. Polenler kıyafetlere yapıştığı için akşamlara eve gelince polenlerden kurtulmak için kıyafetlerin değiştirilmesi ve duş alınması gerekir. Bahar mevsiminde çamaşırların açık havada kurutulmaması gerekir. Evden dışarı çıkıldığında gözlere polenlerin yapışmasının engellenmesi için güneş gözlüğü takılması faydalı olur. Açık havada kalınan sürede sıklıkla ağız ve burnun suyla gargara edilmesi polenlerin uzaklaştırılması için faydalıdır. Açık hava aktivitelerinin azaltılması, pencerelerin kapalı tutulması, paspas kullanılması, ayakkabıların dışarda çıkarılması, ev içinden bitkilerin kaldırılması, alerjenlerin özelliğini değiştiren % tannic sprey kullanılması polenlerin azaltılması için tercih edilebilir. Astımı Tetikleyen Polenlerden Korunma