Balık ve balık ürünleri insan beslenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Balık değerli bir protein kaynağıdır ve büyük miktarlarda fayda sağlar. Bununla birlikte, aynı zamanda gıda alerjisinin en yaygın nedenlerinden biridir. Balık alerjisi, sözde IgE aracılı bir gıda alerjisidir. IgE (İmmünoglobulin E) alerji antikorudur. Balık alerjisi, balık etindeki (kas) proteine verilen reaksiyondan kaynaklanır. Baskın alerjen, parvalbumin adı verilen bir kas proteinidir. Profesyonel literatürde bu alerjene genellikle morina balığı Gadus callarias’ın Latince adından “Gad c 1” denir. Bu ana alerjen, ısıya karşı son derece dayanıklıdır, yani balığın kaynatılması veya kızartılması alerjeni yok etmez. Ton balığı alerjisi balık alerjisine neden olan balıklardan biridir ve belirtileri son derece şiddetli olabilir. Balıklara karşı besin alerjisi hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülmektedir. Ülkeye göre beslenme alışkanlıklarındaki çeşitlilik, balık alerjisinin sıklık modellerini etkiler ve balığın yerel diyetin önemli bir bileşeni olduğu ülkelerde balık alerjisi sayısı daha yüksektir. Genel olarak balık alerjisi kendiliğinden geçmez ancak yaşam boyu devam eder.
Ton Balığı Alerjisi Belirtileri
Çok az miktarda ton balığı tüketmek bile alerjik reaksiyona neden olabilir. Ayrıca, balığa alerjisi olan bazı kişiler, balıkların pişirilmesinden kaynaklanan buhar (havadaki alerjenler) nedeniyle alerjik belirti gösterebilir. Reaksiyonlar şiddetli ve hatta yaşamı tehdit edici olabilir. Semptomların şiddeti, alınan miktara ve kişinin hassasiyetine göre değişebilir. Genellikle ilk belirti, alımdan birkaç dakika sonra ortaya çıkan ağız ve boğazda tahriş ve kaşıntıdır. Bunu bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal, kurdeşen (ürtiker), cilt altında şişlik (anjiyoödem), ciltte kaşıntı ve kızarıklık, egzamanın kötüleşmesi gibi diğer alerjik reaksiyonlar izleyebilir. Astım (hırıltı, nefes darlığı, öksürük), saman nezlesi (burun ve gözlerde kaşıntı, hapşırma/burun akıntısı), solunum yollarının şişmesi ve bazen ölümcül alerjik şok atakları da belirtilerdendir.
Şiddetli alerjik reaksiyonlar anafilaksi olarak adlandırılır. Anafilaksi son derece ciddi ve ölümcül olabilen bir durumdur. Kan basıncından ani düşüş, hızlı veya zayıf nabız gibi belirtilerle kendini gösteren anafilaksi, acil tıbbi müdahale gerektirir.
Ton Balığı Alerjisi ve Çapraz Reaksiyon
Balık alerjisi hakkında çoğu bilgi morina balığı üzerinde toplanır. Dünya çapında yenen balık çeşitliliği oldukça fazladır. Buna rağmen, alerjiye neden olduğu bilinen balık türleri birbiriyle yakından ilişkili birkaç takıma aittir: Morina ve hake, uskumru, ton balığı ve levrek, somon ve alabalık, pisi balığı ve dil balığı, ringa balığı, hamsi ve sardalya, sazan ve yayın balığı ve yılan balığı. Morina alerjisi olan hastaların genellikle diğer balık türlerine de alerjisi vardır. Bu, tüm balık türlerinde alerjen parvalbüminin benzerliği ile açıklanabilir. Bu benzerliğe dayalı alerjik reaksiyonlara çapraz reaksiyonlar denir. Balık türleri arasındaki çapraz reaktivite kesinlikle tam değildir. Bazı hastalar birine alerjisi vardır ve diğer türlere tolerans gösterir.
Balık alerjisi, kabuklu deniz ürünleri gibi diğer deniz ürünlerinin tolere edilmediği anlamına gelmez. Balık ve kabuklu deniz ürünleri arasında çapraz reaktivite önemsizdir. Tabii ki, hastalar bağımsız olarak her ikisine de alerji geliştirebilir. Balık yumurtasının (veya havyarın) gıda alerjisine neden olduğu bildirilmiştir, ancak yumurtaların menşei olan balığa karşı alerji ile bir ilişkisi yoktur.
Ton Balığı Alerjisinin Teşhisi ve Tedavisi
Balık yedikten sonra herhangi bir alerji belirtiniz varsa vakit kaybetmeden bir alerji uzmanına gitmeniz gerekir. Balık alerjiler son derece şiddetli olabileceği için mutlaka doktora görünmelisiniz. Alerji uzmanınız, belirtileriniz ve tıbbi geçmişinizle ilgili detaylı sorular soracak ve teşhise yardımcı olması için bazı testler kullanacaktır. Deri prick ve kan testi sık kullanılan testlerden biridir. Alerji uzmanınızın teşhiste kullanacağı test ve yöntem, mevcut sağlık durumunuza göre değişiklik gösterebilir.
Ton balığına alerjiniz varsa, ton balığından ve alerji uzmanınız aksini söylemediği sürece diğer balıklardan da uzak durmanız gerekir. Balık alerjisi varsa, herhangi bir biçimde balıktan ve balık türevi bileşenler içeren yiyeceklerden kesinlikle kaçınmak, reaksiyonu önlemenin tek yoludur. Bu nedenle satın alacağınız ürünlerin etiketlerini dikkatlice okumanız gerekir. dışarda yemek yerken de yediğiniz yemeğin içeriğini, gerekirse yemeği yapan kişiye sormanız yararlı olacaktır.
Alerjiniz şiddetli olma eğilimindeyse, alerji uzmanınız sürekli yanınızda bulundurmanız gereken adrenalin oto enjektörü reçete edecektir. Bu enjektör, anafilaksi gibi şiddetli reaksiyonların acil tedavisinde kullanılan bir ilaçtır.