Bebeklerde ve çocuklarda besin alerjisi ve diğer alerjik reaksiyonlar sık görülmektedir. Bebeklerde ve çocuklarda en yaygın görülen 8 alerjen besin vardır; ancak bu besinlerin dışında da alerjik reaksiyona neden olabilen çok sayıda yiyecek vardır. Domates de alerjik reaksiyona neden olan yiyeceklerden biridir. Alerjik reaksiyon, bağışıklık sisteminin çoğu zaman zararsız olan bir maddeyi zararlı olarak algılaması sonucu oluşur. Domates alerjisi, domatese karşı tip 1 aşırı duyarlılıktır. Tip 1 alerjiler genellikle temas alerjileri olarak bilinir. Bu tür alerjisi olan bir kişi, domates gibi bir alerjenle temas ettiğinde, histaminler cilt, burun ve solunum ve sindirim yolları gibi açıkta kalan bölgelere salınır. Bu da alerjik reaksiyona neden olur. Domates alerjisi olan bir çocuklar, patates, patlıcan gibi diğer patlıcangiller ailesinden olan besinlere karşı da alerjik reaksiyonlara eğilimlidir. Çoğu zaman, domates alerjisi olan kişiler latekse karşı çapraz reaksiyon gösterirler (lateks-meyve sendromu).
Domates Alerjisi ve Oral Alerji Sendromu
Domatesler oral alerji sendromunda rol oynayabilir. Bu sendrom, polen ile çok benzer gıda proteinleri arasındaki çapraz reaksiyona dayanmaktadır. Domatesler, çimen poleni, kereviz, kavun, portakal ve şeftaliden oluşan bir gruptur. Bağışıklık sistemi gıdalardaki polen ve proteinleri tanır ve bunlara karşı alerjik reaksiyon başlatır. Genellikle reaksiyon sadece çiğ yiyeceklere verilir, çünkü pişirme protein alerjenlerini bozar, böylece bağışıklık sistemi onu tanıyamaz. Bu sendrom genellikle geçmişte zorlanmadan domates yemiş bir çocukta veya yetişkinde başlar. Genellikle belirtiler ağız ve boğaz ile sınırlıdır. Ağızda veya dudakların çevresinde kabarcıklar oluşabilir. Reaksiyon ağzın dışına çıkarsa, çok ciddi bir alerjik reaksiyon olan anafilaksi riski vardır.
Domates Alerjisi Belirtileri
Alerji belirtileri genellikle bir domatesle temastan hemen sonra ortaya çıkar. Dudaklarda ve ağız içinde kaşıntı ve şişlik ilk belirtilerdir. Şişlik belirgindir ancak nefes almada zorluğa neden olmaz. Genellikle domatesi yutup ağzınızı ve dudaklarınızı çalkaladığınız anda kaybolur. Çiğ domates ile temas eden herhangi bir alanda kabarcıklar oluşabilir ve karıncalanma hissi olabilir. Karıncalanma hissi genellikle bir su toplamasının başlangıcına işaret eder. Kabarcıkların oluşması 30 dakika kadar sürebilir.
Domates alerjisinin belirtileri şunlardır:
- Deri döküntüsü, egzama veya kurdeşen (ürtiker),
- Karın krampları, mide bulantısı, kusma veya ishal,
- Boğazda kaşıntı hissi,
- Öksürme, hapşırma, hırıltılı solunum veya burun akıntısı,
- Yüz, ağız, dil veya boğazda şişme (anjiyoödem),
- Anafilaksi.
Anafilaksi yani alerjik şok çok ciddi bir durumdur ve acil tedavi edilmesi gerekir. Acil müdahale edilmeyen anafilaksi, ölüme sebep olabilir.
Domates Alerjisi Teşhisi ve Tedavisi
Bir domates alerjisi, bir deri testi veya immünoglobulin E’yi (IgE) tespit eden bir kan testi ile doğrulanabilir. Bu testlerden hangisinin kullanılacağına çocuk alerji uzmanınız, çocuğunuzun mevcut durumunu ve belirtilerini göz önüne alarak karar verecektir. Domates alerjisinde en etkili tedavi domatesten kaçınmaktır. Ancak domates çok yaygın kullanılan bir besindir ve bazen domatesten kaçınmak zor olabilir. Bu gibi durumlarda çocuk alerji uzmanınız antihistaminik ilaçlar önerebilir. Bu ilaçlar alerjik reaksiyonun belirtilerini azaltarak rahatlama sağlar. Çocuk alerji uzmanınız aynı zamanda, alerjik bir döküntü için de topikal steroiadal merhem kullanımını da tavsiye edebilir.