Soya, besin alerjilerinin yaygın nedenlerinden biridir. Soya, baklagil ailesinden (fasulye, mercimek, bezelye ve yer fıstığı ile birlikte) soya fasulyesinden gelir. Bazı insanların sadece bir tür baklagillere alerjisi varken bazılarının ise birden fazla baklagile alerjisi vardır. Soya alerjisi, bağışıklık sistemi soyadaki proteini vücut için bir tehdit olarak algıladığında ve ona saldırmak için tepki gösterdiğinde ortaya çıkar. Bu, döküntüler, mide ağrısı ve nefes almada zorluk gibi belirtilere neden olur. Nadir durumlarda soya anafilaksiye neden olabilir. Bu ciddi, potansiyel olarak yaşamı tehdit eden reaksiyonun, soya alerjisine ek olarak astım veya diğer gıda alerjileri olanlarda ortaya çıkması daha olasıdır. Soya veya soya fasulyesi olarak da bilinen soya, bir baklagildir. Soya alerjisine sahip olmak, yönetilmesi daha zor olan gıda alerjileri arasındadır çünkü soya birçok işlenmiş ve hazır gıdada bulunur. Soya, gıda proteini kaynaklı enterokolit sendromunun (FPIES) yaygın bir tetikleyicisidir veya gastrointestinal sistemi etkileyen gecikmiş bir gıda alerjisidir.
Soya Alerjisinin Belirtileri Nelerdir?
Soya alerjisi belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterir. Bazı kişilerde belirtiler şiddetli olabilirken bazı kişilerde ise daha hafif olabilir.
Soya alerjisinin tipik belirtileri şunları içerir:
- Hırıltı,
- Nefes almada zorluk,
- Öksürme,
- Ses kısıklığı,
- Boğaz sıkışması,
- Karın ağrısı,
- Kusma,
- İshal,
- Kaşıntılı, sulu veya şişmiş gözler,
- Kurdeşen,
- Şişme,
- Baş dönmesine veya bilinç kaybına neden olan kan basıncında düşüş (bayılma).
Soyaya karşı alerjik reaksiyonlar farklı olabilir. Bazen aynı kişi farklı zamanlarda farklı tepkiler verebilir. Soyaya verilen tepkilerin çoğu hafiftir ve derideki kurdeşen gibi vücudun yalnızca bir sistemini içerir. Diğer zamanlarda reaksiyon daha şiddetli olabilir ve vücudun birden fazla bölümünü içerebilir.
Nadiren soya alerjisi, anafilaksi adı verilen ciddi bir reaksiyona neden olabilir. Anafilaksi, hızla kötüleşebilir, kişi nefes almakta zorlanabilir veya bayılabilir. Acil tıbbi müdahale gerektiren anafilaksi, hayati risk oluşturabilir.
Soya Alerjisinin Teşhisi
Çocuğunuzda soya alerjisi belirtileri varsa vakit kaybetmeden bir çocuk alerji uzmanına gitmeniz gerekir. Çocuk alerji uzmanları, çocuklarda görülen alerjik hastalıklar konusunda üst ihtisas yapan çocuk doktorlardır. Alerji uzmanınız, soya alerjisini teşhis etmek için bazı testler yapabilir. Deri prick testi, sıklıkla kullanılan testlerden biridir. Bu testte, az miktarda alerjen cildin altına yerleştirilir ve vücudun alerjene vereceği tepki gözlemlenir. Kızarıklık, kabarıklık olması alerji olduğu anlamına gelebilir. bazı durumlarda kan testi kullanılabilir. Bir kan testi, kan dolaşımınızdaki immünoglobulin E (IgE) antikorları olarak bilinen belirli antikorların miktarını ölçerek bağışıklık sisteminizin soyaya verdiği yanıtı ölçebilir.
Soya Alerjisinin Tedavisi
Diğer besin alerjilerinde de olduğu gibi soya alerjisinin tedavisinde de en etkili yöntem soyadan ve soya içeren her türlü besinden uzak durmaktır. Farkında olmadan soyaya maruz kalınan durumlarda reaksiyonun hafif belirtilerini tedavi etmek için alerji uzmanınız antihistaminiik ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar alerjik reaksiyon oluşmasına engel olmaz, reaksiyon belirtilerinin hafiflemesini sağlar. Alerjiniz şiddetli olma eğilimindeyse, alerji uzmanınız adrenalin oto enjektörü reçete edebilir. Adrenalin oto enjektörü, anafilaksi gibi şiddetli reaksiyonların acil tedavi edilmesini sağlar. Alerji uzmanınız bu enjektörün kullanım şekli ve kullanılması gereken zamanlar hakkında sizi bilgilendirecektir.
Soya Alerjisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Soyaya maruziyeti ortadan kaldırmak, reaksiyon riskini azaltacaktır. Bu nedenle tüketilen besinler konusunda dikkatli olunması gereklidir. Soyanın kullanım alanı oldukça geniştir, soya pek çok gıdada bileşen olarak kullanılır. Paketli bir ürün satın alırken etiketini dikkatli bir şekilde incelemeniz gerekir. İçeriğinde soya olduğundan şüphelendiğiniz gıdayı almamanız yararlı olacaktır. Dışarıda yemek yerken, yemeği yapan kişiye malzemeleri sormanız gerekir. Yakın çevrenizi ve gittiğiniz restoranları alerjiniz hakkında bilgilendirmeniz faydalı olacaktır.